” ستر و هچر در یک دستگاه جوجه کشی ” با ” ستر و هچر همزمان در یک دستگاه جوجه کشی ” دو جمله ای است که تفاوت های مهم با یکدیگر دارند. امروز اگر در پی خرید یک دستگاه جوجه کشی باشید به دفعات یکی از دو جمله بالا را و یا هر دوی آن را در توضیحات فروشنده و یا در کاتالوگ های تبلیغاتی خواهید دید. هرچند به ظاهر این دوجمله شبیه یک دیگر هستند ولی تفاوت های مهمی در باطن آن ها می باشد.
تعریف ستر و هچر در جوجه کشی
در ابتدا لازم است تا برای درک بهتر این موضوع تعریف دقیقی از اصطلاحات ستر و هچر در جوجه کشی بیان کنیم.
ستر ( ستری ) : قسمتی از دستگاه جوجه کشی که شرایط جوجه کشی پرندگان را با انجام ۴ عمل اصلی لازم برای جوجه کشی از ابتدای دوره تا ساعاتی قبل از تولد جوجه ها بر عهده دارد. این شرایط عبارتند از :
۱- تولید و حفظ دما در محدوده مورد نیاز که برای هر پرنده مقدار معینی می باشد. حتی در جوجه کشی برخی از پرندگان مانند غاز و بوقلمون هر ۷ روز یک بار این عدد تغییر می کند.
۲- تولید و حفظ رطوبت مورد نیاز جوجه کشی ( میزان رطوبت باعث می شود میزان تبخیر آب داخل تخم در اثر گرما بیش یا کم تر از حد مورد نیاز نشود تا جوجه ها دچار کم آبی و یا خفگی در آب نشوند.)
۳-چرخش تخم ها : چرخش تخم ها مانع چسبندگی زرده به پوسته شده و به جنین کمک میکند تا در روزهای پایانی بتواند کل زرده را به راحتی به داخل شکم خود ببرد. این عمل تا ۳ روز قبل از تولد اهمیت دارد و پس از آن اهمیت چندانی ندارد.
۴- اکسیژن رسانی ( تهویه) : جنین ها در طول دوره رشد نیاز به اکسیژن دارند و هرچه به زمان تولد نزدیک تر می شوند نیازشان به اکسیژن افزایش یافته و همچنین دی اکسید کربن بیشتری داخل دستگاه منتشر میکنند.
مدت زمانی که تخم مرغ در دستگاه ستر جوجه کشی سپری میکند را که از روز شروع تا ۳ روز قبل از اتمام جوجه کشی می باشد دوران ستری می گویند.
هچر (هچری) : قسمتی از دستگاه جوجه کشی که شرایط جوجه کشی پرندگان را با انجام ۳ عمل اصلی لازم برای جوجه کشی از ابتدای دوره تا ساعاتی قبل از تولد جوجه ها بر عهده دارد. به مدت زمان سپری شده در حالت هچر دوران هچری می گویند و جوجه به دنیا آمده از دستگاه را به اصطلاح هچ شده می گویند. تنها عاملی که دیگر در دوران هچری به آن نیاز نیست گردش تخم ها می باشد.
تفاوت های شرایط ستر و هچر
اما تفاوت های زیادی بین شرایط دما و رطوبت و اکسیژن در زمان ستر و هچر می باشد که در ادامه توضیح می دهیم.
دما : در دوران هچر در اکثر پرندگان دما حدود ۰.۳ الی ۰.۵ درجه سانتی گراد پایین تر از آخرین دمای دوران ستر قرار می گیرد. علت این امر گرمای بالای تولیدی از جوجه ها در هنگام هچ می باشد. با خنک نگهداشتن نیم درجه ای دستگاه در دوران هچر کمک زیادی به کیفیت جوجه های تولید شده خواهد شد.
رطوبت: با تنظیم مقدار رطوبت حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد بالاتر از زمان ستر در دستگاه هچر به نرم شدن پوسته تخم ها و خروج راحت تر دستگاه ها کمک کرده و همچنین رطوبت بالا باعث می شود جوجه جوان تا زمان خروج از دستگاه دچار کم آبی و دی هیدراته شدن نشود.
اکسیژن (تهویه) : جوجه های در حال هچ و یا جنین های نزدیک به جوجه شدن به مراتب اکسیژن بیشتری از زمان قبل نیاز دارند. با تغییر اتوماتیک باز و بسته شدن دمپر ها و یا روشن و خاموش شدن بیشتر فن های تهویه میزان اکسیژن دستگاه را افزایش می یابد.
در دستگاه هچر، بخش گردش و شانه های استاندارد نگهداری تخم کارایی نداشته و جای خود را به سبد های استاندارد هچری که دارای شبکه های کافی برای عبور راحت هوا و کفه با زبری مناسب برای جلوگیری از باز شدن پای جوجه ها می باشد، می دهد.
سبد ها باید به صورتی روی هم قرار گیرند تا جوجه ها نتوانند از آن خارج شوند و یا این که درب های مناسبی داشته باشند.
جلوگیری از انتشار باکتری ها در دستگاه هچر :
مهم ترین اتفاقی که در دستگاه هچر رخ میدهد، خروج باکتری های بسیار همراه جوجه در حال هچ می باشد. جوجه به دنیا آمده در طی دوران رشد به این باکتری ها مقاوم شده ولی جنین های تازه ایجاد شده هیچ مقاومتی به این باکتری ها نداشته و دربرابر این تعداد بالا از باکتری به سختی می توانند مقاومت کنند. لذا در صورتی که در دستگاهی که در وضعیت ستری قرار دارد، محیطی ایجاد کنیم که به شرایط هچر نزدیک باشد، امکان خروج جوجه هست ولیکن در جوجه های سری بعد دچار کاهش هچ خواهیم شد.
حال با توجه به توضیحات بالا مشخص شد هچ کردن جوجه ها در دستگاه ستر امری است که با تغییر حالات دستگاه ستر به وضعیت هچر کاملا شدنی است و لی ایجاد شرایط ستر و هچر همزمان در یک دستگاه چه منطقی دارد!! آیا هوش مصنوعی ( ترموستات دیجیتال) می تواند مانع انتشار باکتری ها در دستگاه شود؟؟
اگر با توضیحات بالا شما مشکلی در این موارد نمی بینید به شما یادآوری میکنیم که هر دستگاه جوجه کشی که در دنیا ساخته می شود به راحتی می تواند تغییر وضعیت ستر و هچر دهد و یا در پایین هر دستگاهی می توان وضعیت هچری ایجاد کرد و این یک قابلیت به شمار نمی آید. و مراقب باشید بهای بیشتری بابت آن نپردازید.
کلاهبرداری با جمع ظرفیت ستر و هچر:
همچنین دقت کنید در تمام دنیا در هر نوع از دستگاه با هر بدنه و سیستم کنترلی که باشد ظرفیت استاندارد تعداد تخم مرغ دستگاه در حالت ستر و راک های دستگاه محاسبه می شود و اگر قرار باشد تخمی خارج از راک ها قرار گیرد حال چه در سبد کف دستگاه باشد و یا جای دیگر جزو ظرفیت دستگاه محاسبه نمی شود. مهمترین دلیل اینکه عده ای سودجو جمع ظرفیت حالت ستر و هچر دستگاه را به خریدار اعلام میکنند فریب مشتری است تا گمان کند دستگاه را با توجه به ظرفیت ارزان تر از سایر برند های مطرح در بازار خریداری می کند.
قابل توجه که هیچکدام از سازندگان دستگاه جوجه کشی صنعتی در دنیا که ماشین های جوجه کشی سایز بزرگ تولید می کنند حتی از یک دستگاه برای ستر و هچر همزمان استفاده نمی کند و یا اکثر کمپانی های بزرگ دنیا که دستگاه های سایز متوسط تولید می کنند مانند آرکام کره و برینسیا آمریکایی هیچ توصیه ای برای استفاده همزمان دستگاه برای ستر و هچر ندارند و دستگاه های مخصوص ایام هچ طراحی و تولید کرده اند. که در تصویر زیر مشاهده می نمایید.
البته انجام عمل ستر و هچر توامان برای دستگاه های خانگی با ظرفیت کمتر از ۱۰۰ عدد در تمام دنیا به دلیل اینکه این ظرفیت از کار جوجه کشی جنبه اقتصادی بالایی نداشته و بیشتر جهت آموزش و یا تفریح انجام می شود امری عادی و فراگیر هست.
توجه
یک دستگاه جوجه کشی نیمه صنعتی یا صنعتی می تواند ستر و هچر در یک دستگاه باشد، ولی انجام توامان غیر اصولی می باشد.