آشنایی با بخش های مختلف در یک مرکز جوجه کشی

ساختمان های اداری و کارگری یک مرکز جوجه کشی

هر مرکز جوجه کشی با توجه به بزرگی و ظرفیت آن و تعداد پرسنل فعال در موسسه دارای بخش‌های جانبی متعددی نظیر اتاق نگهبانی، دفاتر اداری، اتاق کارگری و انبار وسایل مصرفی است که با رعایت اصول بهداشتی و قرنطینه در بخش ابتدایی مرکز جوجه کشی طراحی و ساخته می شوند.

آزمایشگاه (اهمیت آزمایشگاه در یک مرکز جوجه کشی)

در موسسه و مرکز جوجه کشی وجود یک آزمایشگاه میکروبیولوژی و کنترل کیفی مجهز، لازم و ضروری است تا به صورت مرتب وضعیت بهداشتی جوجه ها، تخم نطفه دار و همچنین بخش های مختلف موسسه را کنترل کند.

سالن شستشوی ابزار و ماشین آلات

پس از هر دوره جوجه کشی وسایل و تجهیزات مورد استفاده نظیر تجهیزات و متعلقات دستگاه های ستر و دستگاه جوجه کشی هچر و یا ابزار جابجایی جوجه ها و تخم ها باید شست و شو و نظافت شوند که برای این منظور یک سالن مجزا پیش بینی می شود. سالن شست و شوی تجهیزات و وسایل معمولاً مجهز به پمپ آب پر فشار است که در آن فشار آب به شستشوی بهتر تجهیزات کمک می کند. همچنین امروزه دستگاه های خودکار برای شست و شوی سینی ها و تجهیزات یک مرکز جوجه کشی ساخته شده اند که بدون دخالت انسان تجهیزات جوجه کشی را در مدت کوتاهی شسته و تحویل می دهند.

ژنراتور برق

آیا داشتن یک منبع اضطراری تامین برق در مرکز جوجه کشی ضروری است؟

از آن جا که در موسسات جوجه کشی بیشتر دستگاه ها با نیروی برق کار می کنند، لذا پیش بینی یک منبع اضطراری تامین برق در موسسات لازم و ضروری است. قدرت دیزل ژنراتور با توجه به تعداد تجهیزات برقی و قدرت آن ها تعیین شده و باید پاسخگوی حداکثر نیاز مرکز جوجه کشی باشد. کابل های برق ساختمان بهتر است برای ایمنی در داخل لوله های ضد آب و یا روی سقف سالن قرار گیرد. لوله های آب بهتر است از زیر سالن عبور داده شود و قطر لوله های آبرسانی را باید طوری انتخاب کرد که بتوان آب را به مقدار مورد نیاز و با فشار مناسب تأمین کرد. در ضمن سختی آب باید کم باشد. قسمت داخلی دیوارها را باید با کاشی یا سیمان پوشاند تا بتوان آن ها را به طور مرتب شست و نظافت نمود.

 بخش لاشه سوز در مرکز جوجه کشی

این بخش برای معدوم کردن جوجه های تلف شده و یا حذفی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از کوره لاشه سوز یکی از بهترین روش ها برای حذف لاشه ها و جوجه های حذفی است. دستگاه لاشه سوز معمولاً از یک محفظه و یک مشعل تشکیل شده و ممکن است با سوخت های مختلف کار کند. معمولاً در مسیر تولید جوجه یک روزه در مراحل جوجه کشی کوره لاشه سوز در انتهایی ترین بخش مرکز جوجه کشی قرار گرفته و کلیه ضایعات آلوده برای دفع به این محل منتقل می شود.

مدیریت دستگاه جوجه کشی خانگی و نیمه صنعتی در فصل زمستان

دستگاه جوجه کشی یک محفظه ای هست که علی رقم تولید و حفظ دما و رطوبت مورد نیاز جوجه کشی باید به مقدار کافی اکسیژن و هوای تازه وارد دستگاه کند و در اختیار جنین های درحال رشد قرار دهد.

 لذا تصور این که هوای محیط پیرامون دستگاه نقشی در عمل جوجه کشی ندارد و دستگاه ایزوله هست کاملاً اشتباه می باشد.

اگر شما صاحب یک دستگاه جوجه کشی از تولیدات شرکت های معتبر هستید قطعاً همراه دستگاه دفترچه راهنما و آموزشی جوجه کشی قرار دارد.

بدون استثنا در تمام این دفترچه ها شرایط محل نصب دستگاه ذکر شده است از مهم ترین این شروط محدوده دمایی مجاز بین ۲۲ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد.

در طول سال بیشترین تماس با واحدهای خدمات پس از فروش شرکت های تولید کننده دستگاه جوجه کشی در فصل زمستان در محدوده ایامی است که موج هوای سرد و بارش های برف و باران در کشور حاکم است.

در این مقاله کوتاه قصد داریم به طور کاربردی چند عامل را بررسی و توصیه های لازم را برای جوجه کشی بهتر در این فصل سال به شما آموزش دهیم تا از جوجه کشی در زمستان لذت ببرید.

نکته اول

دمای اتاق دستگاه جوجه کشی

وقتی صحبت از دمای اتاق جوجه کشی می شود منظورمان دقیقاً کجای اتاق است ؟

منظور از دمای اتاق ، دمای هوا در فاصله ۵۰ سانتی متری دریچه های ورود هوای تازه می باشد که معمولاً در پایین ترین قسمت دستگاه جوجه کشی تعبیه شده‌اند، لذا گاها دیده می شود دمای اتاق در ارتفاع یک متری ۲۵ درجه بوده ولی به علت نفوذ توده هوای سرد از زیر درب ها و درزها هوا به دمای حدود ۱۰ درجه می رسد و از طریق دریچه های دستگاه وارد شده است و موجب ایجاد شوک حرارتی و ایجاد اختلاف دما در بین طبقات دستگاه جوجه کشی شده است.

بهتر است از یک پنکه کوچک برای ترکیب هوای گرم بالای اتاق و هوای سرد پایین استفاده شود و اگر از دستگاه های سایز کوچک و متوسط استفاده میکنید دستگاه را روی یک میز قرار دهید.

از نشانه های سرد بودن محیط نصب دستگاه ایجاد قطرات آب بر روی بدنه دستگاه و یا حتی پوسته تخم ها می باشد.

نکته دوم

بخار ساز

از دستگاه بخار سرد التراسونیک غافل نشوید دقت کنید که دستگاه های بخار ساز التراسونیک بدون این که در دمای آب و بخار حاصل تغییر چندانی ایجاد کنند آن را به داخل دستگاه هدایت می‌کنند. مشاهده شده که در فصل زمستان کاربرهای دستگاه جوجه کشی از آب بسیار سرد برای مخزن بخار ساز استفاده کرده اند و موجب خسارت جدی به جوجه کشی شده اند.

 همچنین دستگاه های بخار ساز التراسونیک بخار تولیدی را با کمک یک فن کوچک که در زیر مخزن دستگاه قرار دارد به داخل دستگاه هدایت می کنند لذا اگر در کف اتاق هوا سرد باشد همان هوای سرد را با رطوبت ترکیب کرده و وارد دستگاه جوجه کشی می‌نمایند.

نکته سوم

در فصل سرما قبل از جوجه کشی تخم های نطفه دار را ابتدا در بیرون از دستگاه جوجه کشی به دمای ۲۵ تا ۳۰ برسانید و سپس داخل دستگاه قرار دهید تا روی پوسته آن ها شبنم ایجاد نشود.

نکته چهارم

تجهیزات و تاسیاست استاندارد

در بسیاری از واحدهای جوجه کشی از آنجا که پیش بینی لازم برای فصل سرما به درستی انجام نشده است برای جبران دما از بخاری های برقی با مصرف برق بالا در کنار دستگاه جوجه کشی استفاده می کنند این کار یک خطر جدی در بردارد ( اُفت ولتاژ برق مجموعه شما)

 قطعاً استفاده از مصرف کننده های برقی پرمصرف در مزارع و واحدهای جوجه کشی آن هم از یک کنتور برق می‌تواند باعث اُفت ولتاژ شده و به سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی آسیب رسانده و یا مانع گرم شدن کامل دستگاه شود. حتی در مواردی مشاهده شده که باعث ایجاد خطا در محاسبه دمای دستگاه های جوجه کشی شده است.

استفاده از ترانس محافظ جریان با قابلیت کاهنده و افزاینده ولتاژ امری ضروری در واحدهای جوجه کشی می باشد.

خلاصه مقاله

۱- هم دما کردن تدریجی تخم های نطفه دار با دستگاه

۲- کنترل دمای اتاق جوجه کشی کف اتاق

۳- استفاده از آب ولرم حدود ۳۰ تا ۳۵ درجه برای دستگاه بخار ساز

۴- استفاده از یک پنکه کوچک برای گرم نگه داشتن یکنواخت اتاق دستگاه جوجه کشی

۵- اجتناب از باز و بسته کردن بی مورد درب دستگاه جوجه کشی

۶- دقت در جریان کشی از برق

۷- استفاده از ترانس افزاینده ولتاژ

هفت موقعیت خطرناک جنین در تخم با خروج از دستگاه جوجه کشی

حالت اول : در این حالت ، سر جنین بین پاها قرار دارد . اگر چه این وضعیت در ابتدای دوره جوجه کشی طبیعی است ، اما در مقطع پایانی دوره جوجه کشی ، جنین سر خود را بالا آورده و آن را در زیر بال راست قرار می دهد . این نوع حالت قرارگیری غیرطبیعی جنین همیشه کشنده است . این حالت با بالا بودن دمای دستگاه جوجه کشی بیش از میزان طبیعی در ارتباط است .

حالت دوم : در این حالت ، سر جنین در محل انتهای کوچک تخم قرار گرفته است . این وضعیت در پنجاه درصد موارد کشنده است . کمک به جنین ها در زمان خروج از تخم ، میزان جوجه در آوری را افزایش می دهد .

حالت سوم : در این حالت ، جنین سر خود را به جای بال راست ، در زیر بال چپ قرار داده است . قرار گرفتن جنین در چنین حالتی تقریبا همیشه مرگ آور بوده و این حالت با سوء تغذیه در مرغان مادر در ارتباط است . دمای بالای دستگاه جوجه کشی یا چرخش نامناسب تخم ها در طی دوره جوجه کشی نیز در ایجاد این حالت نقش دارند .

حالت چهارم :  در این حالت ، بدن جنین در حول محور طولی تخم می چرخد و در نتیجه سر جنین از اتاقک هوایی تخم دور شده و در ناحیه جانبی تخم قرار می گیرد . چون نوک جوجه از اتاقک هوایی تخم دور است لذا مرحله انتقال به شکل تنفسی ریوی انجام نشده و در صورت عدم کمک به جوجه برای خارج شدن از تخم ، قرار گرفتن در این حالت اغلب کشنده است .

حالت پنجم :  این حالت زمانی روی می دهد که پاها در بالای سر قرار گرفته اند . به علت قرار گرفتن جنین در چنین حالتی ، پاها امکان لگد زدن (Kick) به محل مناسبی از پوسته تخم را نداشته و در نتیجه جوجه ، بدون قدرت پاها ، توانایی شکستن پوسته و خروج از تخم را نخواهد داشت . در این حالت نیز بدون کمک خارجی ، قرارگیری غیرطبیعی جنین منجر به مرگ آن می شود .

حالت ششم : در این حالت ، سر جنین به جای قرار گرفتن زیر بال راست ، روی آن قرار دارد ، این شکل قرارگیری جنین هر چند غیرطبیعی بوده و با مشکل همراه است ، اما امکان تفریخ و خروج جوجه از تخم وجود دارد .

حالت هفتم : این حالت زمانی روی میدهد که جنین کوچک بوده و یا شکل تخم کروی باشد . در چنین حالتی جنین برخلاف جهت قرار گیری طبیعی و به صورت عرضی در درون تخم قرار داشته و سر آن مجاور اتاقک هوایی تخم است . قرار گرفتن جنین در چنین حالتی نیز اغلب مرگ آور است .

ثبت وضعیت جوجه کشی و رفع اشکال احتمالی

بعد از جوجه کشی، اگر تعداد قابل توجه ای از تخم ها تفریخ نشوند، توسل به عملیات رفع اشکال، ضروری است. این عملیات به پرورش دهنده پاسخ این سوال را می دهد که مشکل کار کجاست؟ لذا ضرورت دارد پس از پایان هر دوره جوجه کشی، ترجیحاً تمامی تخم های هچ نشده و در غیر این صورت تعدادی از تخم های هچ نشده را از هر گاری، معمولاً 3 سبد از هر گاری (یک سبد از بالا، یک سبد از وسط و یک سبد از پایین) جدا کرده  و توسط مسئول جوجه کشی یا کارشناس خبره شکسته و دلایل عدم تبدیل آنها به جوجه مشخص و ثبت شود تا به هر شکل ممکن در جوجه کشی های بعدی مشکل برطرف گردد.

یک جوجه کشی موفق، بستگی به عواملی دارد که تعدادی  از آنها مربوط به مراحل پرورش گله است. سن گله، نژاد، مدیریت واحد نظر تغذیه و بهداشت و جمع آوری درجه بندی تخم و استفاده از دستگاه جوجه کشی مناسب از جمله ی این عوامل است. در یک جوجه کشی استاندارد و موفق 855 درصد هچ، مورد انتظار است.

این فرم می تواند به عنوان ثبت وضعیت جوجه کشی استفاده شود و متعاقباً جهت پیدا کردن نابسامانی موجود در واحد و رفع مشکل، مورد بهره برداری قرار گیرد. در واقع پس از پایان عملیات جوجه کشی، تمامی تخم هایی که به جوجه تبدیل نشده اند (و اگر این کار مشکل باشد، حداقل 10 درصد از تخم ها از طبقات مختلف برداشته شده) یکی یکی شکسته شده و بر اساس عناوین ستون های فرم ارزیابی جوجه کشی ثبت وضعیت و این اطلاعات مورد بررسی کارشناسی قرار می گیرد.

پس از شکستن تخم های هچ نشده

1-      اگر کوچکترین اثری از نطفه، درون تخم ملاحظه نشد، به عنوان تخم بدون نطفه در ستون اول علامت «-» زده می شود.

2-      اگر لکه ای کوچک و بعضاً با مقداری مویرگ خونی مشاهده شد، به عنوان تخم نطفه دار در ستون دوم علامت زده می شود.

3-      چنانچه در وسط مویرگ ها جنینی کوچک عموماً به رنگ صورتی مشاهده شد (در چنین حالتی سر جنین و چشمان او کاملاً مشخص است) در ستون سوم به عنوان جنین کوچک علامت گذاری می شود.

4-      اگر جنینی مشاهده شود که در آن، سر، بدن، چشم، منقار، بال ها و پاها کاملاً مشخص باشد، به عنوان جنین بزرگ علامت زده می شود.

5-      چنانچه جوجه ای مشاهده شود که علاوه بر تکامل قسمت های مختلف بدن، پرهای آن به صورت کرک های تازه رشد یافته مشهود باشد (در این حالت کیسه ی زرده فضای قابل توجه ای از تخم را در جلوی شکم جوجه اشغال کرده) در ستون جوجه ی بزرگ ثبت می شود.

6-      در صورتی که جوجه ای مشاهده شود که (برخلاف حالت های قبلی) چرخیده و سر آن در قسمت پهن تخم قرار گرفته باشد و مایعات داخلی تخم بسیار کم باشد، به عنوان جوجه مرده تلقی شده و در ستون ششم علامت گذاری می شود. گاهی اوقات در چنین وضعیتی جوجه، پوسته ی تخم را سوراخ هم نموده است ولی در نهایت تلف شده.

7-      معمولاً در ستون هفتم علامت گذاری نمی شود بلکه تمامی جوجه های زنده که از تخم خارج نشده اند، شمارش و جمع آنها در سلول پایین ستون هفتم به عنوان جوجه زنده ثبت می شود.

ستون یک:

1-      کافی نبودن تعداد پرنده ی نر بالغ در گله ی مولد

2-      عقیم بودن یا به بلوغ نرسیدن احتمالی نرها

3-      گرمای زیاد محیط پرورش

4-      سرمای زیاد محیط پرورش

5-      پیر بودن پرندگان نر

6-      کمبود های ویژه در خوراک گله ی مولد

7-      بیماری احتمالی نر

8-      غیر اصولی بودن مدیریت و امکانات پرورش

9-      مصرف برخی داروها، حشره کش ها و مواد شیمیایی

10-  کمبود نور (شدت نور یا ساعات روشنایی)

ستون دوم:

1-      بیماری گله از نارسایی های ژنتیکی

2-      نگهداری در انبار و کهنه شدن تخم

3-      پوسته ی بسیار سفت و کلفت (که تنفس جنین را محدود کند)

4-      کمبود ویتامین مخصوصاً ویتامین های گروهB

5-      نقص در گندزدایی (ضدعفونی) و نفوذ میکروب به داخل تخم

ستون سوم:

1-      انبار کردن تخم برای مدت طولانی و یا حرارت نامناسب

2-      حرارت بالا یا پایین در ابتدای جوجه کشی

3-      آسیب های ضربه ای در زمان حمل و نقل تخم

4-      دمای زیاد آبی که برای شستشوی تخم ها استفاده می شود.

ستون چهارم:

1-      تمامی موارد ذکر شده در زیر ستون سوم

2-      کمبود تهویه با پوسته ی ضخیم

3-      چرخش ناکافی

4-      کمبود های ویتامینی مانند ویتامینE

ستون پنج:

1-      حرارت رطوبت و چرخش ناکافی

2-      نقص در تهویه

3-      کمبود اکسیژن در محیط

4-      کمبود های تغذیه ای

5-      پیر بودن گله ی مولد

ستون ششم:

1-      نقص در سیستم تهویه ی دستگاه جوجه کشی

2-      نقص در سیستم تهویه ی سالن جوجه کشی

3-      کمبود اکسیژن محیط ( محل جوجه کشی در ارتفاعات باشد)

4-      وجود عوامل مصرف کننده ی اکسیژن (مانند بخار های شعلع دار) در سالن جوجه کشی

5-      کمبود های تغذیه ای مخصوصاً ویتامینی (مشخصاً اسیدفولیک)