بهترین روش برای ساخت دستگاه جوجه کشی در خانه

در این مقاله سعی نموده ایم طرز ساخت دستگاه جوجه کشی برای کسانی که دوست دارند جوجه کشی دستی را تجربه کنند، توضیح دهیم.  این روش برای تجربه اندوزی کودکان و نوجوانان در جهت برانگیخته شدن خلاقیت و کشف استعدادشان بسیار توصیه می شود. اما اگر به دنبال تجربه حرفه ای و کسب درآمد هستید با توجه به اهمیت صرفه جویی در وقت و هزینه بهتر است دستگاه جوجه کشی صنعتی را از شرکت های معتبر تهیه نمایید.

وسایل مورد نیاز برای ساخت دستگاه جوجه کشی

-        یخدان یونولیتی درب دار

-        سرپیچ متصل به سیم

-        نوار چسب

-        لامپ 25 وات

-        توری مرغی یا توری فلزی مناسب

-        دما سنج و رطوبت سنج دیجیتال

-        ظرف آب مناسب برای قرار گرفتن داخل یخدان

-        اسفنج

 

1- یک یخدان یونولیتی انتخاب کرده و روی بدنه آن سوراخی ایجاد نمایید به اندازه ای که سرپیچ از آن عبور کند. سپس توسط نوار چسب سرپیچ را از داخل و خارج سوراخ به بدنه یخدان بچسبانید. این کار را با دقت انجام دهید تا بر اثر تماس لامپ با بدنه یونولیتی باعث آتش سوزی نشود. سپس یک لامپ 25 وات را به سرپیچ متصل نمایید.

همچنین می توانید از یک جعبه مقوایی به جای یخدان یونولیتی استفاده کنید ولی بدلیل عایق بودن جعبه یونولیتی این جعبه برای ساخت دستگاه جوجه کشی مناسب تر است.

 

2 - جدا کننده های توری اطراف لامپ

با استفاده از توری مرغی یا توری های فلزی موجود در بازار اطراف لامپ را بپوشانید این کار از تماس جوجه ها پس از تولد با لامپ جلوگیری می کند.

در صورت تمایل می توانید از توری موجود در کف جعبه استفاده کنید تا از جمع شدن فضولات زیر پای پرنده جلوگیری شود.

 

3 - اضافه نمودن دما سنج و رطوبت سنج دیجیتال

مطمئن شوید که دما سنج و رطوبت سنج به درستی و با دقت زیاد کار می کند و آن را در جعبه و جایی کنار تخم مرغ ها قرار دهید.

 

4 - جهت تامین رطوبت مورد نیاز جوجه کشی یک ظرف آب داخل جعبه قرار دهید می توانید داخل ظرف از اسفنج استفاده نمایید تا بتوانید رطوبت مورد نیاز جعبه را کنترل نمایید.

5 - روی درب یخدان برشی ایجاد کنید و با استفاده از شیشه قاب عکس یا طلق پلاستیکی محل برش خورده را بپوشانید و اطراف آن را با نوار چسب محکم بچسبانید.

در صورت تمایل می توانید لولایی روی درب یخدان نصب نموده تا عمل باز و بسته نمودن درب دستگاه راحت تر انجام پذیرد.

جهت گردش جریان هوا و تهویه داخل جعبه می توانید دو سوراخ کوچک در طرفین جعبه ایجاد نمایید و یک سوراخ کوچک روی درب بالای آن در نظر بگیرید.

 

6 - تست دستگاه جوجه کشی

قبل از قرار دادن تخم مرغ های نطفه دار درون دستگاه می بایست دستگاه را برای یک روز یا حتی بیشتر روشن کنیم تا از رطوبت و دمای مورد نیاز در دستگاه مطمئن شویم. در طول دوره جوجه کشی درجه حرارت دستگاه باید روی 37.5 درجه سانتیگراد ثابت بماند و می بایست رطوبت دستگاه برای 18 روز اول بین 55 تا 65 درصد و برای چهار روز آخر بین 65 تا 75 درصد تنظیم شود.

جهت کنترل رطوبت دستگاه می توانید آب جذب شده به اسفج را خارج نموده و یا برای افزایش رطوبت مقداری آب به ظرف داخل دستگاه اضافه نمایید.

مراحل جوجه کشی تخم مرغ ها

قرار دادن تخم مرغ ها

تهیه تخم نطفه دار خیلی مهم است چرا که در برخی موارد مشاهده شده بدلیل رعایت نکردن اصول نگه داری تخم های نطفه دار پس از قرار گیری تخم مرغ ها در دستگاه نطفه رشد نکرده و تمامی زحمات شما از بین می رود. لذا جهت تهیه تخم مرغ نطفه دار مناسب می توانید به بازارهای محلی اطراف خود مراجعه کرده یا از افرادی که به آنها اعتماد دارید تخم نطفه دار مرغوب تهیه کنید.

کیفیت تخم مرغ نطفه دار بستگی به سلامت مرغ دارد لذا در صورت لزوم می توانید از فروشنده بخواهید تا جهت بررسی و اطمینان از سلامت مرغ ها شما را به مزرعه خود ببرد. معمولا مرغ های آزاد تخم های با کیفیت تری نسبت به مرغ های داخل قفس تولید می کنند.

معمولا نرخ جوجه درآوری خوب بین 50 تا 85 درصد از تخم ها می باشد.

تخم مرغ نطفه دار مرغ های تخم گذار معمولا کوچک تر هستند این درحالی است که تخم مرغ گوشتی معمولا درشت تر می باشد به هرحال شما می توانید از کشاورز سوال کنید تا اطلاعات لازم درباره نژاد مرغ های مزرعه خود در اختیار شما قرار دهد.

اطلاعات مهم نظیر زمان و آمار تخم مرغ ها را ثبت کنید

 یک تخم مرغ به 21 روز زمان نیاز دارد تا به جوجه تبدیل شود و مهم است که شما بدانید چه زمان و چه تعداد تخم را داخل دستگاه قرار داده اید. همچنین میزان دما و رطوبت اندازه گیری شده در هر روز را ثبت نمایید تا در صورت مشاهده تغییر سریعا نسبت به رفع آن اقدام کنید.

چرخش تخم مرغ ها

 

تخم مرغ ها را می بایست در هر روز و در فواصل زمانی منظم بچرخانید این امر می بایست تا روز 18 جوجه کشی ادامه پیدا کند. برای چرخش درست تخم مرغ ها می توانید یک طرف آن را علامت "O" و طرف دیگر آن را با علامت "X" نشانه گذاری کنید و در هر مرحله یک چهارم تا نیم دور تخم مرغ ها را بپرخانید.

نکته : در دستگاه های جوجه کشی ساخته شده در کارخانجات معتبر این عمل به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به بازرسی انجام می پذیرد.

مشاهده داخل تخم مرغ ها بعد از هفته اول

این کار به شما کمک می کند تا تخم های نطفه دار را از سایر تخم ها شناسایی نمایید. برای عمل کندلینگ یا نوربینی تخم مرغ ها می توانید یک دستگاه کندلر تهیه کرده و یا توسط یک چراغ قوه و در فضای تاریک، داخل تخم مرغ ها را یک به یک مشاهده کنید. پس از بررسی تخم مرغ ها آنهایی که نطفه دار نیستند و یا تفاوتی با سایر تخم های نطفه دار دارند را از دستگاه خارج نمایید.

اگر از چراغ قوه برای مشاهده تخم مرغ ها استفاده می کنید می بایست لنز آن به اندازه ای کوچک با شد که با قرار دادن تخم مرغ روی آن نور از اطراف مشاهده نشود.

برای ساخت کندلر خانگی می توانید یک چراغ رومیزی را داخل جعبه مقوایی با ابعاد مناسب قرار داده و روی جعبه را سوراخ کنید و تخم مرغ را روی سوراخ قرار داده و داخل آن را مشاهده نمایید.

برای مشاهده داخل تخم مرغ به آرامی آن را بچرخانید تا از ایجاد نطفه در آن مطمئن شوید.

جنین زنده مانند یک نقطه دیده می شود که با رگ های خونی به اطراف احاطه شده است.

جنین مرده شبیه به حلقه و یا رگه هایی از خون دیده می شود.

تخم مرغ بدون نطفه کاملا شفاف بوده و نور از آن عبور می کند.

توجه به صدای تق تق در روز بیست و یکم

اگر دقت کنید در روز بیست و یکم صدای ضربه زدن نوک جوجه ها به تخم ها را می شنوید این صدا به منظور ترکیدن کیسه هوای داخل تخم و برخورد نوک جوجه با پوسته تخم مرغ ایجاد می شود. پس از شنیدن صدا شاید تا 12 ساعت زمان لازم باشد تا جوجه به طور کامل از تخم خارج شود.

نکته : در حین خروج جوجه ها از تخم هرگز به آنها کمک نکنید و اجازه دهید خود حیوان این کار را انجام دهد چرا که برخی از جوجه ها هنوز توان شکستن تخم را ندارند و به زمان بیشتری برای جذب انرژی لازم دارند.

مهمترین دلایل کاهش وزن تخم نطفه دار در دستگاه جوجه کشی

تکامل مسیرهای متابولیسمی جنین با تبخیر آب درون تخم صورت می گیرد و این تبخیر بوسیله کاهش وزن تخم در دستگاه جوجه کشی مشخص می گردد . این عمل هم در شرایط طبیعی و انکوبه شدن تخم بوسیله پرندگان والد و هم در حالت انکوباسیون مصنوعی تخم ها انجام می شود . توزین منظم و دوره ای تخم ها و رسم نمودار کاهش وزن آن ها ، یکی از روش های مهم مورد استفاده در کنترل و نظارت بر تکامل و سلامت جنین ها می باشد .

میزان کاهش وزن قابل قبول تخم از زمان شروع انکوباسیون تا نوک زدن جوجه به پوسته و شکستن آن ، 13 درصد و تا زمان خروج جوجه از تخم 16 درصد است . هر چند این میزان دارای دامنه ای از 11 تا 16 درصد می باشد . میزان کاهش وزن تخم در دوران انکوباسیون ثابت و یکنواخت نبوده و در ابتدا و انتهای دوره انکوباسیون ، مقدار کاهش وزن بیشتر است . رسم نمودار کاهش وزن تخم ها برای مقایسه این میزان با مقادیر توصیه شده در روزهای مختلف انکوباسیون ، بسیار کمک کننده است . با کاهش وزن تخم ، اندازه اتاقک هوایی آن بزرگتر می شود .

کاهش وزن تخم ها بیش از مقدار توصیه شده ، ممکن است نشانگر پایین بودن میزان رطوبت درون دستگاه جوجه کشی باشد . برای افزایش رطوبت ، می توان یک ظرف آب درون دستگاه جوجه کشی قرار داده و یا درون دستگاه را مرطوب کرد . اگر به اقدامات بیشتری نیاز باشد ، پوسته تخم در محل قرارگیری اتاقک هوایی بوسیله چسب سفید رنگ غیر سمی پوشانده شده تا میزان سطح تخم که از آن تبخیر صورت می گیرد ،کاهش یابد .

در صورت بالا بودن میزان رطوبت درون دستگاه جوجه کشی، میزان کاهش وزن تخم کمتر از حد توصیه شده ، خواهد بود که سبب مرگ جنین ها و یا ناهنجاری هایی در آن ها می گردد . عدم کاهش وزن تخم ها به میزان مناسب از طریق اعمالی مانند قرار دادن ژل سیلیکا ( Silica Gel ) در درون دستگاه جوجه کشی به منظور جذب رطوبت اضافی آن ، قابل اصلاح است . در صورت لزوم ممکن است با استفاده از کاغذ سمباده ، پوسته تخم در محل قرارگیری اتاقک هوایی به آرامی سنباده زده شده و یا سوراخ کوچکی در پوسته روی اتاقک هوایی ایجاد شود ( بدون آن که غشاء های پوسته پاره شود ) تا امکان تبخیر آب درون تخم افزایش یابد .  تخم ها جهت بررسی زنده بودن جنین درون آن ها ، بایستی نوردهی و کندل شوند .

آشنایی با انواع سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی (بخش اول)

ساختار کلی سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی

دستگاه جوجه کشی جهت کنترل و حفظ شرایط مورد نیاز برای رشد جنین داخل تخم نیازمند یک مرکز فرمان و هدایت است که آنرا سیستم کنترل یا کنترلر دستگاه جوجه کشی می نامیم. کنترلرهای جوجه کشی به دو نوع آنالوگ و دیجیتال تقسیم بندی می شوند. کنترلر های دیجتال دستگاه جوجه کشی براساس نوع تولید، انواع گوناگونی شامل صنعتی ، نیمه صنعتی و آماتور دارند که در ادامه توضیح داده می شود.

کنترلر دستگاه جوجه کشی آنالوگ :

این نوع از کنترلر ها معمولا یک ترموستات ( دماسنج ) مکانیکی ساده می باشند که مجهز به یک سنسور دمای ترموکوپلی و یک دیمر ولومی تنظیم حرارت می باشند. امروزه به دلیل دقت پایین و عدم ارائه آپشن های مورد نیاز این نوع کنترلر ها از گردونه کار خارج شده اند و جای خود را به کنترلرهای نیمه دیجیتال داده اند.

کنترلر دستگاه جوجه کشی دیجیتال :

به طور کلی یک سیستم کنترلر دیجیتال دستگاه جوجه کشی دارای 5 بخش اصلی می باشد.

1- حافظه (IC پروگرامر)

از مهمترین ارکان یک کنترلر IC حافظه می باشد. از IC های صنعتی می توان میکروچیپ های pic و atmel های حرفه ای گرید A و IC های ARM را نام برد. آی سی های گرید b  و یا c  به علت نویز پذیری بالای فرکانس های emi , rfi و تحمل پایین دما، سیستم های کنترل دستگاه جوجه کشی را به نیمه صنعتی و آماتور کاهش رتبه می دهند.

آی سی های غیر صنعتی به راحتی نویز اشیاء اطراف را به خود جذب کرده و در عملکرد دستگاه اختلال ایجاد می کنند. همچنین انتخاب ظرفیت متناسب با حجم برنامه نوشته شده از اهمیت به سزایی برخوردار است.

2- نمایشگر display

وظیفه نمایشگر همانطور که از نامش پیداست نشان دادن وضعیت فعلی دستگاه مانند دما، رطوبت و سایر پارامترهای مورد نیاز است. نمایشگرها را می توان به چهار نوع LCD  کارکتری و  tft و LCD گرافیگی و سون سگمت ها تقسیم بندی کرد. نمایشگرهای سون گمنتی که بر اساس کارکترهای ال ای دی عمل می کنند سخت ترین نوع نمایشگر بوده و مناسب ترین نوع برای کنترلر های صنعتی می باشند البته استفاده از نمایشگر های ال ای دی گرافیکی هم مرسوم می باشد ولی به علت هزینه تمام شده نسبتا بالا استفاده از ال ای دی های اورجینال و با کیفیت به صرفه نبوده و مدل های ارزانتر هم به علت نویز پذیری بالا کار را دچار ریسک می کنند.

3- درایوها ( محرک های خروجی)

برای انتخاب نوع خروجی ها باید توان مصرفی به طور دقیق محاسبه شود . به طوری که حداکثر توان مصرف کننده را محاسبه نموده و محرکی با توان بالاتر انتخاب میکنند. از انواع محرک خروجی رله ، ترایاک، SSR و ماسفت را می توان نام برد. امروزه از رله ها به علت استحلاک بالا کمتر استفاده میگردد . همچنین SSR ها به علت هزینه بالا معمولا در صنعت جوجه کشی کاربردی ندارند.

4- سنسور

سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی می تواند به انواع سنسور های دیجیتال و آنالوگ مجهز باشد نکته ای که در انتخاب سنسور اهمیت دارد بعد از انتخاب نوع دیجیتال یا انالوگ 5 شاخصه اصلی می باشد:

1. رنج قابل قبول اندازه گیری ( محدوده مورد نیاز برای دستگاه جوجه کشی بین 0 تا 50 درجه سلسیوس می باشد.)
2. نوع پارامتر اندازه گیری
3. دقت اندازه گیری (0.1 درجه سلسیوس مناسب است)
4. صحت اندازه گیری ( میزان خطا بعد از کالیبراسیون)
5. عمر مفید سنسور ( حداقل 3 سال)

سنسورهای آنالوگ مانند  ntc  و  pt100 به دلیل تحمل بالا در فاصله گیری از دستگاه کنترلر و عایق بندی مناسب سنسور در دستگاه های جوجه کشی صنعتی کاربرد فراوان تری دارند همینطور سنسور های دیجیتال همانند sht  ها به دلیل حساسیت در برابر مواد ضد عفونی و محدودیت در فاصله گرفتن از سیستم کنترل کمتر در دستگاه های جوجه کشی صنعتی استفاده می شوند.

5- نرم افزار

برای برنامه نویسی یک سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی از زبان های برنامه نویسی c++  و پاسکال بیشتر استفاده می شود البته در برخی از کنترلر های آماتور از زبان بیسیک هم استفاده میکنند. البته زبان c++ مهندسی تر و قابلیت مانور بیشتری دارد.

در بخش دوم  به بررسی انواع سیستم کنترلر های دستگاه جوجه کشی رایج در ایران و دنیا با تمرکز بر آپشن های مورد نیاز خواهیم پرداخت.

مقایسه جوجه کشی طبیعی با دستگاه جوجه کشی

در جوجه کشی طبیعی آیا مرغ عملیات خوابیدن روی تخم ها را بهتر از دستگاه جوجه کشی انجام می دهد؟ 

جواب منفی است. جوجه کشی طبیعی بارها و بارها نتایج ضعیفی به ما داده و می‌دهد درحالی که دستگاه جوجه کشی به شرط رعایت شرایط  محیطی و بهداشتی در آن به مراتب بهتر از مرغ کرچ عمل می‌کند. مرغ کرچ از جمله مخلوقات آمیخته با بی نظمی و غیرقابل پیش بینی کره زمین است که به روش های مختلف ما را دچار نومیدی میکند. این موضوع در مورد پرورش جوجه ها صدق نمی‌کند زیرا پرورش طبیعی آنها توسط مرغ کرچ به مراتب راحت تر و دقیق تر از روش مصنوعی و دستی انجام می شود. 

جوجه کشی و پرورش طبیعی جوجه ها مزایای زیر را دارد :

الف - «مواظبت مادر از تخم و جوجه ها». مرغ به خوابیدن روی تخم ها و چرخاندن آن ها مبادرت کرده و در مورد مقرر جوجه ها متولد می شوند بدون این که نیاز چندانی و درگیری ما باشد. بهتر است از مرغ‌های با طبیعت عصبانی و بی قرار استفاده نشود ولواین که تیپ جنگی مناسبی داشته باشند. طبیعت قوی و متوازن مرغ ها نشانه آن است که جوجه ها را با اطمینان بیشتر و ریسک کمتری مورد هدایت و حمایت قرار می دهند و از طریق سیگنال های صدایی و به دلایل واهی درمعرض هشدارهای  بی مورد قرار نداده و خانواده را دچار اضطراب نمی‌کنند.

ب - در فضای بیرون مادر به جوجه ها آموزش می‌دهد چه غذایی برای آن ها مفید است.

ج - در زمان نزدیک شدن خطر،مادر جوجه ها را آگاه می کند و از آنها حفاظت می‌کند.

د - در زمان درگیری بین جوجه ها، واسطه می شود.

ح - رسیدگی و مراقبت جوجه ها به قدری است که اغلب جوجه خروس ها از همان ابتدا ویژگی‌های برجسته و شایستگی فیزیکی خود را نشان می دهند.

و - نیازی به خرید مادر مصنوعی،اینکوباتور،جعبه پرورش اولیه،هیتر و امثال آن نیست.

معایب جوجه کشی و پرورش طبیعی نیز به شرح زیر است :

الف - تعداد جوجه کمتری به ازای هر مرغ تولید خواهد شد زیرا مرغ درگیر پرورش جوجه می شود و برای مدتی از تخم می رود.

ب - مرغ های جوان و نابلد موجب تلف شدن جوجه خود می شوند.

ج - تنها زمانی مرغ وارد فعالیت تولید مثلی می شود که ابتدا کرچ شود.

د - درصد جوجه درآوری کم تر از روش جوجه کشی مصنوعی(البته در شرایط ایده آل) است.

 به هر حال در صورت تمایل به جوجه کشی طبیعی و استفاده از مرغ کرچ،شب هنگام تخم های بارور جمع‌آوری شده را زیر وی قرار می دهیم.به این منظور به آرامی از جایش بلند کرده و محکم نگه داشته و تخم ها را در آشیانه وی می ‌گذاریم و سپس به آرامی مرغ را روی آن ها قرار می دهیم. چنان چه مرغ که خصوصیات کرچی را نشان می دهد از روی تخم بلند شود دوباره روی آن ها باز می گردد. باید توجه داشت که هیچ گاه در حالی که مرغ دیگری در آشیانه است،تخم ها را زیر مرغ کرچ نگذاریم. مرغ به مدت ۲۱ روز روی تخم ها می خوابد و سپس تا استقلال کامل جوجه ها از آن ها مواظبت می‌کند. جوجه های بدست آمده از جوجه کشی طبیعی تحت نظارت مادر،بزرگ می شوند. این مرغ ها ابتدا نیاز جوجه ها و سپس نیاز خود را برآورده می کنند و حتی اگر کاملاً گرسنه باشند وقتی غذا بیابند ابتدا جوجه ها را سیر می کنند. مواظبت و حمایت از آن ها نیز همین منطق را دارد. هیچ تهدیدی و اندازای بزرگ نیست که او جوجه‌هایش را رها کند.

اغلب پرورش دهندگان باتجربه،مرغ و خروس های مولد(با سابقه و شجره مشخص) خود را به صورت مجزا از دیگران در قفس های تولید مثل انفرادی جفت می کنند واز تخم‌های شناسنامه ‌دارآن ها مواظبت کرده به دقت آن ها را نشانه گذاری می‌کنند و آن ها را با دستکش نخی برداشته و با مداد،اطلاعات تولید مثلی و تاریخ گذاشته شدن آنها را یادداشت کرده و در محل مناسبی انبار می کنند و به موقع زیر مرغ کرچ(مادر یا حمال)مناسب می خوابانند.

نژاد لاری 

لازم به ذکر است که مرغ نژادهای جنگی در مقایسه با مرغ و خروس معمولی غریزه تولید مثلی بیشتری دارد. بهتر است در ابتدای فصل تولید مثل وارد فرایند تولید مثل شوند و قبل از آن غذاهای حاوی ویتامین و مواد معدنی و پروتئین مناسب به آن ها داده شود و در زمان مناسب در معرض عملیات کرم کشی  قرار گیرند تا در دوره خوابیدن روی تخم ها راحت بوده به آلودگی در آشیانه آن ها وجود نداشته باشد. آشیانه مرغ (جعبه پلاستیکی،سبد میوه یا نظیر آن) در محلی خلوت و بدون مزاحمت قرار گرفته و کف آن مقداری خاک اره یا پوشال مناسب ریخته می شود و پس از تولد جوجه ها یک طرف جعبه برداشته می شود تا جوجه ها امکان رفت و آمد داشته باشند. در صورتی که زمان دقیق گذاشته شدن تخم های بارور بلافاصله یادداشت شود می توان تاریخ دقیق تولد جوجه ها را محاسبه کرد.سویه های  مختلف تعداد روز و ساعات متفاوتی دارند. مرغ ها بلافاصله بعد از گذاشتن تخم، آن را با صدای بلند قدقد خود اعلام می کنند در حالی که پرهایشان را باد انداخته اند.

مدیریت تولید مثل

 یک روش مناسب مدیریت تولید مثل مرغ های مناسب که قبلاً دارای جوجه خروس های خوبی بوده اند این است که بلافاصله پس از گذاشته شدن تخم، آن ها را برچسب زده و تا لحظه موعود در محل مناسب ذخیره کنیم و موقتا تخم های بی کیفیت زیر او بگذاریم و دائم مراقب کرچی او باشیم. در صورتی که مرغ تمامی لحظات روزانه را در آشیانه بماند نشانه کرچی او است. بعد از دو روز می توان او را به آشیانه ای که مخصوصا برای او فراهم شده انتقال داد. در محل جدید دو روز دیگر نیز روی تخم های بی کیفیت می خوابد.در صورت بی تجربگی و عدم امنیت مرغ ها در این روز ها، آسیب جدی به تخم ها وارد می شود. زمانی که مرغ  با ثبات کافی روی تخم هاخوابید، یک روز پس از غروب  و در حالی که هوا تاریک است تخم ها  جایگزین می شوند و تعدادی تخم بارور و شناسنامه ‌دار تا ( 12عدد) زیر آن ها گذاشته می شود تا مرغ بتواند تمامی آنها را گرم نگه دارد.البته این تعداد بستگی به اندازه مرغ نیز دارد و هرچه مرغ بزرگ تر باشد تعداد تخم بیشتری را گرم می کند.

 کجه مرغ کرچ در محلی خلوت،خنک، نسبتا تاریک و آرام و دور از دسترس دیگر مرغ و خروس ها قرار می گیرد.لازم نیست این کجه ها بزرگ وگران باشند ولی باید راحت، ایمن و عاری از کوران هوا باشند. استفاده از قفسی با مساحت ۲ متر مربع با یک پنجره بزرگ و مناسب بدون شیشه ولی نرده دار که در روزهای بعد از تولد جوجه ها،آفتاب کافی به درون آن بتابد مناسب است در حالی که کف آنها از خاک اره درشت پوشیده شود تا مرغ در صورت لزوم حمام خاک کند. خاک اره به تدریج آلوده به فضله مادر شده وجوجه ها پس از تولد، با باکتری های طبیعی و مفید روده مادر تلقیح می‌شوند و از ورود  باکتری های مضر به دستگاه گوارش آنها ممانعت به عمل می آید. کجه های مرطوب و با جریان هوای تند موجب تلفات جوجه ها می شود در حالی که اگر این دو حالت در آن  نباشد حتی درروزهای سرد زمستان می توان مرغ ها را خواباند و جوجه سالم و قوی در آن ها پرورش داد.گاه اوقات یک کجه  مستقل ولی کوچک تر برای مرغ مادر فراهم می‌کنند تا مرغ بدون اضطراب یا مزاحمت دیگران در آن به خوردن و نوشیدن بپردازد.

مرطوب بودن تخم ها

گاهی اوقات بخصوص در فصول گرم و هوای خشک لازم است وقتی مرغ کرچ برای خوردن و آشامیدن از روی تخم ها بلند می شود،اندکی آب روی تخم ها اسپری کنیم.تخم ها به ویژه در دو روز آخر باید مرطوب (نه خیس) باشند تا جوجه ها راحت تر پوست تخم‌ را شکافته و از آن بیرون بیایند.در صورتی که تخم ها خشک باشند، جوجه درگیر پوسته های داخلی تخم شده و به راحتی متولد نمی شود و یا قبل از تولد می میرد. به هرحال جوجه ها یکی پس از دیگری متولد می‌شوند.

 در صورتی که در روزهای آخر نزدیک و تولد جوجه ها،تخم یا جوجه ای زیر مرغ بگذاریم، احتمال دارد مرغ کرچ از پذیرفتن آن ها خودداری کرده و یا بلافاصله بعد از تولد آن را  بکشد. مرغ در سه روز آخر صدای جوجه را از درون تخم شنیده و آن را حس می کند. همچنین مرغ ها شمارش بلد نیستند و عدد را نمی‌شناسند و برای آن ها 7 روز با 17 روز تفاوتی ندارد. بنابراین اگر جوجه یک روزه ای را به صورت دزدکی زیر مرغ بگذاریم او را پذیرفته و همراه جوجه های خود بزرگ می‌کند. زمان بندی این کار حساس است و حتما باید دزدکی انجام شود.

مرغ کرچ گاه به خوردن پوسته های باقی مانده می پردازد. این صفت در مرغ های مختلف متغیر است.گاه اوقات آنها تخم های نابارور و مشکل دار و نیز جوجه های مریض و مرد را می خورند و بعید نیست مثلاً از میان 10 تخمی که در لانه گذاشته شده، هیچ اثری از یکی دو تا از آن ها مشاهده نکنیم. گاه مرغ ها از ترس شکارچیان به خوردن جوجه های سالم نیز می پردازند.این صفت را به سختی می‌توان مهار کرد و لذا این گونه مرغ ها به درد جوجه کشی نمی خورند. در روزهای 20 و 21 باید مراقبت بیشتری به عمل آید و این رفتار در مرغ کرچ کنترل شود.برخی پرورش دهندگان کاری با این رفتار ندارند و آن را طبیعی می دانند به ویژه اگر باقی مانده جوجه ها را به شیوه مناسبی بزرگ کنند.

مهمترین علل و شرایط نگهداری تخم پرندگان قبل از انتقال به دستگاه جوجه کشی

در طبیعت بسیاری از گونه های پرندگان ، پرندگان نر و ماده عمل جوجه کشی تخم ها را تا زمان رسیدن پرنده ماده به مرحله پایانی تخمگذاری ، شروع نمی کنند و این عمل به هم زمانی خروج جوجه ها از تخم کمک می کند . در سیستم پرورش در قفس و مراکز پرورش پرندگان نیز به منظور اعمال مدیریت صحیح ، تنظیم همزمانی خروج جوجه ها از تخم ، موضوعی مهم است . بخصوص اگر عمل جوجه کشی با آشیانه سازی بطور همزمان انجام گیرد و در مقیاس بالایی باشند . پرندگانی که زمان جوجه کشی و آشیانه سازی آن ها قدیمی تر است ، برای آن هایی که آشیانه سازی را به تازگی شروع کرده اند ، به عنوان یک تهدید محسوب می شوند .

شرایط مکان نگهداری تخم ها عبارت است از : دمای 3/18 – 8/12 درجه سلسیوس ( 65 – 55 درجه فارنهایت ) که دمای 8/12 درجه سلسیوس برای تخم های اکثر گونه های پرندگان دمای مناسبی است . رطوبت نسبی مکان نگه داری تخم ها باید حدود 75 درصد باشد . عمل گرم کردن تخم ها تا دمای 27 درجه سلسیوس ( 80 درجه فارنهایت ) و به مدت هر پنج دقیقه یکبار در شبانه روز انجام می گیرد تا به بهبود قابلیت جوجه درآوری تخم ها کمک کند . همچنین عمل چرخاندن تخم ها با زاویه 90 درجه در پایان عمل گرم کردن و یکبار در شبانه روز ، امکان زنده ماندن جنین داخل تخم ها را افزایش می دهد .

با وجود اعمال توصیه های فوق و تامین شرایط مطلوب برای تخم های انبار شده ، افزایش احتمال مرگ جنین درون تخم ها تا دو درصد در روز ، می تواند قابل قبول باشد ( پس از گذشت یک روز از انبار کردن تخم ها ، از هر یکصد تخم بارور جنین دار ، دو جنین تلف خواهند شد ) . معمولا تخم های بارور بیش از یک هفته نگه داری نمی شوند زیرا بعد از این مدت ، احتمال ازبین رفتن جنین ها افزایش می یابد . بایستی توجه داشت که عمل نگه داری تخم های نطفه دار قبل از ورود به دستگاه جوجه کشی در مورد بعضی از گونه های غیر اهلی مانند گنجشک سانان ( نظیر گنجشک – طوطی – مرغ عشق و فنچ ) بر اساس روش فوق توصیه نمی گردد ، زیرا نتیجه آن رضایت بخش نیست . اما تخم های نطفه دار پرندگان آبزی ( نظیر اردک – غاز و مرغابی ) را عموما به خوبی می توان انبار و نگه داری کرد.

بهترین دمای پیشنهادی دستگاه جوجه کشی برای تخم طوطی سانان و شترمرغ ها چقدر است ؟

تنظیم صحیح درجه حرارت دستگاه جوجه کشی یک اصل حیاتی است . میزان دما بخصوص در ابتدای دوره جوجه کشی بسیار مهم و حیاتی می باشد . در این دوره زمانی ، افزایش دمای انکوباسیون حتی در حدود یک درجه سلسیوس ( 8/1 درجه فارنهایت ) ، می تواند سبب مرگ جنین شود . بایستی توجه داشت که افزایش دما در دوره انکوباسیون حتی کمتر از یک درجه سلسیوس ، هر چه بیشتر بطول انجامد ، می توان انتظار داشت اثرات زیان بار بسیار بیشتری را بر جنین ها داشته باشد .جنین هایی که در چنین حالتی زنده می مانند ، پس از تولد کوچک و ضعیف بوده و کیسه زرده آن ها به محوطه بطنی وارد نمی شود . بالا بودن ناچیز میزان دمای انکوباسیون در جنین هایی که زنده مانده و هچ شده اند ، می توان منجر به افزایش میزان ناهنجاریی هایی از قبیل گردن کج و خمیده ، پنجه های پیچ خورده و منقار متقاطع و قیچی شکل گردد .

پاین تر بودن دمای انکوباسیون نسبت به میزان توصیه شده ، می تواند سبب مرگ درون پوسته و یا تولد جوجه های ضعیفی شود که به علت داشتن یک کیسه زرده بزرگ ، شکمی نرم و وارفته داشته و بزرگ تر از اندازه طبیعی هستند . کاهش دمای دوره انکوباسیون حتی به میزان بسیار ناچیز ، میتواند سبب تاخیر در زمان هچ شدن جوجه ها به میزان یک روز و یا بیشتر گردد . طی روزهای پایانی دوره انکوباسیون ، تغییرات جزئی دما ( کم تر از نیم درجه سلسیوس ) درای تاثیر کم تری برجنین بوده ، زیرا توانمندی های تنظیم دمای بدن جنین ارتقاء یافته و می تواند بر تغییرات ناچیز دما ، فائق آید . تنها اثر تغییرات دما در این مرحله انکوباسیون ، جلو افتادن و یا تاخیر در تاریخ هچ شدن تخم ها و خروج جوجه ها است .

تخم شترمرغ در محدوده دمایی 4/36 – 36 درجه سلسیوس ( 5/97 – 8/96 درجه فارنهایت ) ، طوطی های کوکاتو و ماکائو در محدوده دمایی 37 – 8/36 درجه سلسیوس ( 6/98 – 2/98 درجه فارنهایت ) ، پرنده گالاه  ( Galah ) و پاراکیت استرالیایی در محدوده دمایی 1/37 – 37 درجه سلسیوس ( 8/98 – 6/98 درجه فارنهایت ) انکوبه می شوند .

براساس یک قاعده و دستور کلی ، تخم های کوچک در دمای 37 درجه سلسیوس ( 6/98 درجه فارنهایت ) و تخم های بزرگتر در محدوده دمایی 8/36 – 5/36 درجه سلسیوس ( 2/98 – 7/97 درجه فارنهایت ) انکوبه می گردند .

آشنایی با اجزای کلی دستگاه جوجه کشی

به هر دستگاهی که بتوان با استفاده از آن ، کلیه ی عوامل رشد جنین شامل ( حرارت ، رطوبت ، تهویه و چرخش ) را فراهم آورد و به جوجه کشی اقدام کرد ، دستگاه جوجه کشی گفته می شود . در ساختمان دستگاه های جوجه کشی ( با هر ظرفیت ) موارد زیر حایز اهمیت بسیار است :

1 . دستگاه تنظیم حرارت .

2 . دستگاه تنظیم رطوبت .

3 . دستگاه تهویه .

4 . نحوه ی چرخاندن تخم مرغ ها .

ممکن است حرارت در دستگاه جوجه کشی با برق ، گاز و نفت تامین شود . فضای داخل دستگاه را می توان به روش های زیر گرم کرد :

1 . جریان هوای گرم در داخل لوله های دستگاه .

2 . جریان آب گرم در داخل لوله های دستگاه .

3 . قرار دادن مقاومت های الکتریکی در داخل دستگاه .

جنین برای رشد خود به حرارت خاصی نیاز دارد که در تمام دستگاه ها یکسان است . در حالت طبیعی ، جنین این حرارت را از بدن مرغ کرچ می گیرد . حرارت دستگاه جوجه کشی در 18 روز اول 37.5 درجه ی سانتی گراد و در سه روز آخر 36.5 درجه است . در دستگاه های کوچک ، حرارت را یک درجه بیشتر در نظر می گیرند . در این دستگاه ها ، رطوبت از طریق قرار دادن ظرف آب در زیر تخم مرغ ها و در دستگاه های متوسط و در دستگاه های بزرگ از طریق دستگاه بخور تامین می شود ( در حالت طبیعی رطوبت از بستر تامین می گردد ) .

جنین برای رشد خود به اکسیژن نیاز دارد . بنابراین هوای داخل دستگاه باید به اندزه ای باشد که نیاز جنین را بر طرف کند . معمولا هوای داخل دستگاه جوجه کشی باید دارای 21 درصد اکیسژن باشد . هر چه از این نسبت کاسته شود ، بازده جوجه کشی پایین می آید . اگر  CO2 دستگاه بیش از یک درصد شود ، تلفات افزایش می یابد و اگر میزان آن به 5 درصد برسد ، همه ی جنین ها تلف می شوند .

در دستگاه های کوچک ، تهویه از طریق باز و بسته کردن دریچه ها انجام می پذیرد ؛ ولی در دستگاه های بزرگ ، این کار با نصب هواکش در داخل دستگاه انجام می شود . قدرت هواکش به ظرفیت دستگاه بستگی دارد .

در صورتی که تخم مرغ در داخل دستگاه ثابت باشد ، زرده و نطفه به طرف بالا صعود می کنند ( زیرا از سفیده سبک ترند ) و به پوسته می چسبند . در این صورت ، جنین رشد طبیعی نخواهد داشت . در حالت طبیعی ، عمل چرخش با سینه و منقار مرغ صورت می پذیرد . عمل چرخش در دستگاه جوجه کشی به صورت خودکار انجام می شود .

به طور کلی ، دستگاه های بزرگ جوجه کشی دارای دو قسمت انکوباتور ( ستر ) و هچر ( ماشین تفریخ ) هستند . با گذشت زمان ، انکوباتورهای پیشرفته تر و اختصاصی تری ساخته شده اند که تجهیزات و امکانات ویژه ای شامل موارد زیر دارند :

برای ساختمان محفظه ی ستر از مواد سبک تری استفاده می شود . انکوباتورها کف ندارند و راحت تر تمیز می شوند .

دستگاه هچری و ستر ی جدا از هم ساخته می شوند . میزا ن رطویت ان ها دقیقا قابل تنظیم است و دستگاه های خنک کننده بهتر ی دارند .

پنکه های الکتریکی با سرعت زیاد خود باعث انتشار یک نواخت دما و رطوبت در ستر و هچر می گردند .

چرخش خودکار است و سینی ها را می توان تحت هر زاویه ای مستقر کرد .

افشانک هایی برای ایجاد رطوبت تعبیه شده اند که آب را با فشار می پاشند . آب پودر شده رطوبت مناسبی ایجاد می کند .

اطلاعات مربوط به دستگاه ها از طریق سامانه های الکترونیک به اتاق کنترل انتقال داده می شود و بدین ترتیب کنترل سترها و هچرها با دقت بیشتر امکان پذیر می گردد .

داشتن وسایل خوب جوجه کشی باعث افزایش بازدهی جوجه کشی خواهد شد ؛ چون نه تنها قابلیت جوجه آوری بهبود می یابد ، بلکه نیروی کارگری کمتری مورد نیاز است . مقدار امکانات تامین شده ثابت نیست و تحت عواملی چون اندازه ی هچر ، تعداد هچ ، نژاد جوجه و دیگر خدمات احتمالی که در کارخانه انجام می شود ( تعیین جنسیت ، نوک چینی ، قطع تاج و انگشتان ، مایه کوبی و . . . ) قرار دارد .

از کجا تخم نطفه دار برای جوجه کشی تهیه کنیم؟

از کجا تخم نطفه دار برای جوجه کشی تهیه کنیم؟

1-     بازارهای محلی

اگر شما به تعدادی تخم نطفه دار برای دستگاه جوجه کشی نیازمند هستید بهتره یه سری به بازار روزهای محلی که در اکثر شهرستان ها برپا  میشه بزنید. این بازار ها معمولا یک روز درهفته با عناوین جمعه بازار، پنجشنبه بازار و ... در مکان های مشخصی برگزار می شوند. برای اطمینان از سالم بودن و نطفه داری تخم های هایی که تهیه میکنید بهتره بار اول از یک فروشنده تعداد کمی خریداری کنید و بعد از تست های اولیه تشخیص نطفه داری و  کندلینگ تخم  اقدام به خرید بیشتر نمایید.

معرفی تعدادی از بازارهای محلی شهرهای شمالی کشور

استان گلستان:

چهارشنبه بازار در گرگان

شنبه بازار: آزاد شهر، سیمین شهر

یکشنبه بازار: انبار الوم، کردکوی، کلاله، فاضل آباد (ایمرملاساری)

یکشنبه بازار: هفتگی روستای قرنجیک قربان آخوند

دوشنبه بازار: بندرترکمن، قرق، (یلمه سالیان، کرد)

سه شبنه بازار: بندرگز، مینودشت، رامیان، (عطاآباد، بی بی شیروان، بهلکه)

سه شنبه بازار: خوجه نفس

چهارشنبه بازار، گرکان، کمیشان، (چن سبلی)

پنج شبنه، آق قلا، (سرحنکلاته)

جمعه بازار: گنبد کاووس، بازار مرزی ایلچه برون کالیکش، کری مرزن کلاته
 بازارهای هفتگی در شهرهای بندرترکمن و آق‌قلا دارای سابقه بهتری هستند .

 

استان مازندران:

بازار روز نوشهر (هر روز)

شنبه بازار در خرم‌آباد (تنکابن)

سه شنبه بازار خرم آباد (تنکابن) تا ساعت 14

دوشنبه بازار تنکابن (مقابل بازار ماهی)

چهارشنبه بازار سلیمان آباد،(15 کیلومتری تنکابن)

یکشنبه بازار سلمان شهر (متل قو)

سه شنبه بازار نوشهر

چهارشنبه بازار نشتارود

جمعه بازار جویبار

پنج شنبه بازار بهنمیر

چهارشنبه بازار قائم شهر

پنچ شنبه بازار هفتگی معروف شهر گلوگاه (گلیا) بندپی شرقی در حاشیه رودخانه سجارود روستای کوهپایه سرا

یکشنبه بازار در شهر کیاکلا از توابع قائم‌شهر

جمعه بازار شهر امیرکلا از توابع بابل

سه‌شنبه بازار آمل

 

استان گیلان:

دوشنبه بازار آستانه اشرفیه

پنج شنبه بازار آستانه اشرفیه

چهارشنبه بازار کیاشهر

یکشنبه بازار دستک

شنبه بازار دهشال

سه شنبه بازار دهکا

شنبه بازار تجن گوکه

سه شنبه بازار چهارده روز

شنبه بازار هفتگی لسکوکلایه

شنبه بازار انزلی

چهارشنبه بازار حسن رود

پنج شبنه بازار زیباکنار

دوشنبه بازار کپورچال

سه شنبه بازار املش

شنبه بازار رانکوه

پنچ شنبه بازار شهر تالش

پنج شنبه بازار هشتپر

شنبه بازار اسالم

دوشنبه بازار لیسار

چهارشنبه بازار حویق

یکشنبه بازار خلیفه آباد

یکشنبه و چهارشنبه بازار کوچصفهان

شنبه و سه شنبه بازار لشت نشاء

شنبه بازار لولمان

دوشنبه بازار و پنچ شنبه بازار خشکبیجار

یکشنبه بازار خمام

پنجشنبه بازار شاقاجی

دوشنبه بازار سنگر

شنبه بازار جورشر

چهارشنبه بازار آقا سید شریف

دوشنبه و پنج شنبه بازار رودبار

یکشنبه بازار منجیل

شنبه بازار لوشان

چهارشنبه بازار رستم آباد

یکشنبه بازار رودسر

پنج شنبه بازار کلاچای

دوشنبه بازار رحیم آباد

چهارشنبه بازار چابکسر

چهارشنبه بازار رضوانشهر

سه شنبه بازار پره سر

چهارشنبه بازار پونل

دوشنبه و پنج شنبه بازار سیاهکل

سه شنبه بازار دیلمان

چهارشنبه بازار پیرکوه

چهارشنبه بازار تازه آباد جنگاه

دوشنبه بازار شهر شفت

یکشنبه بازار چوبر

چهارشنبه بازار جیرده

چهارشنبه شیخ محله

سه شنبه شهر فومن

شنبه بازار گوراب پس

یکشنبه بازار گشت رودخان

پنجشنبه بازار آلیان

چهارشنبه بازار زیده

چهارشنبه بازار خشک نودهان

سه شنبه بازار رودبنه

شنبه و سه شنبه بازار پاشاکی

سه شنبه بازار لفمجان

شنبه بازار شیخعلی کلایه

شنبه بازار و چهارشنبه بازار شهر لنگرود

بازار مال فروشان لنگرود و بازار سنتی و دائمی فروش ماهی

دوشنبه بازار کومله

شنبه بازار اطاقور

دوشنبه بازار شلمان

جمعه بازار چمخاله

جمعه بازار لات لیل

یکشنبه بازار سنتی صومعه سرا

پنج شنبه و جمعه بازار تولم شهر (مرجقل)

دوشنبه بازار گوراب زرمیخ

دوشنبه بازار هند خاله

پنج شنبه بازار نوخاله

دوشنبه بازار ضیابر

چهارشنبه بازار کسما

پنج شنبه بازار طاهر گوراب

سه شنبه بازار اباتر

بازار سنتی محلی هفتگی شهر ماسال روز شنبه

پنج شنبه بازار شاندرمن

 

 

اگر در شهرستان شما بازار محلی برای عرضه محصولات روستایی مخصوصا مرغ و خروس و تخم مرغ و ... وجود داره لطفا در بخش نظرات پایین مطلب با جزئیات ذکر کنید تا این مطلب تکمیل شود.

 

 

 

2-     پرورش دهندگان طیور (معتبر)

چنانچه قصد فعالیت جدی برای کار با دستگاه جوجه کشی را دارید بهتره تا تخم نطفه دار را مستقیم و با نظارت از مزارع معتبر تهیه کنید. مزارع پرورش طیور معمولا با رعایت عوامل تغذیه ای مورد نیاز طیور مولد محصولات باکیفیت تری را نسبت به افرادی که به طور سنتی اقدام به نگهداری طیور می کنند به شما عرضه می کنند. شما میتوانید با جستجو از داروخانه های دامپزشکی، فروشگاه های  لوازم مرغداری و تعاونی های مرغداران و دان فروشی ها پرورش دهندگان رو پیدا کنید. پرورش دهنده ها معمولا تمام اصول لازم برای تولید تخم های نطفه دار با کیفیت را رعایت میکنند . البته هوشیاری شما در بررسی مزرعه طرف قرارداد شما نسبت به نداشتن تلفات و مصرف دارو با دوز درمانی میتونه به خرید بهتر شما کمک کنه.

 

3-    احداث مزرعه مادر ( گله مولد)

یکی از بهترین روش ها برای تهیه تخم نطفه دار پرندگان نگهداری از پرندگان مولد هستش برای این کار لازم هست تا شما اطلاعات کافی از نحوه نگهداری پرنده مورد نظر را برای تولید تخم های قابل جوجه کشی داشته باشید. برای تکمیل دانش نگهداری پرنده های مولد برای هر پرنده به بخش مقالات سایت مراجعه کنید. در دفترچه راهنمای دستگاههای جوجه کشی شرکت دماوند به طور مختصر برای نگهداری هر پرنده نکات کلیدی مطرح شده است.

 

4-    واسطه ها : (هشدار)

پر ریسک ترین گزینه برای خرید تخم نطفه دار واسطه ها هستند و هرچه این واسطه ها دور تر از شما باشند درجه ریسک بالاتر می رود. متاسفانه چند وقتی است که سایت های زیادی در اینترنت راه اندازی شده اند با شماره تلفن و حتی آدرس های ظاهرا واقعی ولی متاسفانه گزارش هایی که ما داریم بیانگر کلاهبرداری های بسیار از متقاضیان خرید تخم نطفه دار بوده است. گاها شکایت های زیادی از این افراد و سایت ها به پلیس فتا شده و خیلی از مالباختگان به حقوق خود رسیدند ولی چه بسیار از خریدارانی که فرصت پیگیری و شکایت را نداشتند. نمونه ای از این کلاهبرداری ها به این صورت است که هیچ کالایی برای مشتری نمی فرستند و یا تخم های بدون نطفه می فرستند و در مواردی مشاهده شده تخم هایی که به دلایلی تبدیل به جوجه نشده اند را مجداد به بازار وارد می کنند.

اگر مجبور شدید که از واسطه های اینترنتی تخم نطفه دار تهیه کنید به موارد زیر دقت کنید:

1-       سایت دارای نماد اعتماد الکترونیک واقعی باشد.

2-       آدرس دقیق و معتبر داشته باشد.

3-       آدرس را بررسی کنید و در صورت امکان خرید را حضوری انجام دهید.

4-       شماره حساب را از بانک استعلام کنید و مطمئن شوید حساب قدیمی و معتبر هست.

5-       از واریز وجه به شماره حساب هایی که کمتر از یک سال از تاریخ افتتاح آن می گذرد پرهیز کنید.

6-       در صورت خرید و تاخیر در پاسخگویی و مشاهده اولین نشانه های کلاهبرداری مراتب را سریعا به پلیس فتا گزارش دهید.

7-       دقت کنید که شرکت های واقعی تولید کننده دستگاه جوجه کشی خود مستقیم فروش تخم نطفه دار همه پرندگان را از طریق سایت انجام نمیدهند و معمولا سایت های فروش دستگاه جوجه کشی که برندهای مختلف را با نام خود می فروشند معمولا اقدام به واسطه گری در ضمینه فروش تخم نطفه دار انواع پرندگان می نمایند.

اثرات تابش لیزر قرمز روی تخمهای جوجه کشی در مرغ و بلدرچین

اثرات تابش لیزر قرمز با شدت پایین روی تخمهای جوجه کشی در مرغ و بلدرچین
چکیده :

این تحقیق به منظور بررسی اثرات نور قرمز با شدت پائین (nm 633=λ) بر روی تخم‌های جوجه‌کشی مرغ و بلدرچین در مراحل جنینی و رشد اولیه پس از جنینی صورت گرفت . 

برنامه نوری مشخص (2mW/cm1/0 =P و به مدت 60 ثانیه) برای جوجه‌های تخمگذار و گوشتی در مقایسه با شاهد (که از شرایط مرغداری صنعتی پیروی می‌کردند) به طور معنی‌داری میزان جوجه‌درآوری را افزایش (01/0P< و 05/4 - 66/3 درصد ) و مرگ و میر جوجه‌ها را کاهش داد (05/0P< و23 /3 - 25/1 درصد ). 

تابش لیزر بر روی تخمهای جوجه‌کشی، هموگلوبین خون جوجه‌ها را افزایش داده و باعث تغییر سطوح پراکسید کبد گردید (که در دوره جنینی باعث افزایش و در دوره بعد از جنینی باعث کاهش می‌شود ). 

همچنین سیستم آنزیمی سیتوکروم 450 - Pرا بدون اینکه اثر مخالف بر روی متابولیسم انرژی کبد داشته باشد فعال کرد . 

مقدمه : 

اگرچه نور لیزر با شدت پائین غیر یونیزه کننده است (مانند خورشید)، ولی دارای خصوصیات بی نظیری است که فعالیت‌های بیولوژیکی را در شرایط مشخصی تحت تاثیر قرار می‌دهد . 

گزارش شده که تابش لیزر بر روی تخم‌های بارور شده طیور میزان جوجه‌درآوری را افزایش داده و بقای جوجه‌ها را بهبود می‌بخشد . 

متداول شدن استفاده از نور لیزر در صنعت مرغداری به علت تفاوت روش‌ها در تحت تاثیر قرار دادن تخم‌ها و فقدان دانش کافی درباره اثرات نور لیزر با شدت پائین بر روی مکانیسم‌های بیولوژیکی متفاوت می‌باشد پس از چند سال تحقیق بر روی استفاده از نور لیزر در پزشکی و مطالعه مدل‌های آنزیمی، پیشرفت‌های چشمگیری در شناخت اثرات بیولوژیکی آن بوجود آمده است . 

آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان Superoxide Dismutase, Catalase and Ceruloplasmin دارای حداکثر جذب نوری در محدوده طیف قرمز بوده و فعالیت‌های آنها با آن شروع می‌گردد . 

با در نظر گرفتن نقش مهم آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در حفظ هموستازیس سلولی میتوان اهمیت نور لیزر قرمز را در تمام مراحل زندگی یک موجود پیش گویی نمود . 

دیگر اثر مهم بیولوژیکی نور لیزر قرمز با شدت پائین، شتاب بخشیدن به فرآیندهای تکثیری در بافت‌های تابش یافته می‌باشد . 

این تحقیق جهت آزمون اثرات تابش لیزر بر روی تخم‌های بارور طیور طراحی گردید تا شرایط ایده آل را در بهبود میزان جوجه‌درآوری و بقای جوجه‌ها تعیین کند . 

مواد و روش‌ها : 


آزمایشات در آزمایشگاه دانشگاه ایالت Bila Tserkva با استفاده از روش‌های مزرعه‌ای در روی مرغ صنعتی اکراینی در طی سالهای2000-1990 صورت گرفت . 

تخم‌های بارور از تخم بلدرچین ژاپنی و دو نژاد مرغ صنعتیBelarus-9 و Broiler-6 مورد استفاده قرار گرفت تخم‌ها از مرغهای همسن و از یک نوع نژاد و در یک مرغداری در طول دوره 1 الی 3 روزه جمع آوری گردید . 

بلدرچین‌های ماده 5-4 ماهه و مرغهای صنعتی (نژادهای گوشتی و تخمگذار) 9 ماهه بودند . 

تخم‌های داخل هر گروه (100-95 عدد تخم بلدرچین، 2700-2650 عدد تخم مرغ‌های تخمگذار و 3320 -3250 عدد تخم مرغ‌های گوشتی) به طور همزمان با استفاده از شرایط استاندارد هر گونه، مورد انکوباسیون قرار گرفتند . 

تخم‌های بلدرچین در دستگاه جوجه‌ کشی آزمایشگاهی و تخم‌های مرغ گوشتی و مرغ تخمگذار در دستگاه جوجه‌کشی صنعتی مورد انکوباسیون قرار گرفتند . 

در تحقیقات قبلی بیش از20 برنامه متفاوت از تابش مورد ارزیابی قرار گرفت و رژیم‌هایی با حداکثر کارآیی تابش را در تخم‌های در حال جوجه‌کشی تشخیص داده شدند که این برنامه‌ها در تحقیق فعلی مورد استفاده قرار گرفته است . 

تخم‌های مورد آزمایش، قبل از انکوباسیون با نور لیزر به قدرت mw50-25 و با طول موج nm633 (نور قرمز) ایجاد شده توسط دستگاه لیزر هلیوم نئون LHM-111 and LHN -602n مورد تابش قرار گرفتند . 

شدت تابش 2mw/cm 1/0 و زمان تابش 60 ثانیه می‌باشد. تابش تحت شرایط تاریکی با زمینه روشن که از Lux 3 تجاوز نمی‌کرد انجام گرفت که این عمل 24-12 ساعت قبل از انکوباسیون انجام شد . 

سپس تخم‌ها در محیط تاریک مورد انکوباسیون واقع شدند. تخم‌های گروه شاهد مورد تابش قرار نگرفتند اما در شرایطی مشابه با تخم‌های گروه‌های آزمایشی نگهداری و انکوباسیون شدند . 

کنترل بیولوژیکی انکوباسیون، بررسی جوجه‌درآوری و آنالیز فضولات با استفاده از روشهای استاندارد صنعت مرغداری انجام گرفت . 

پارامترهای بعدی برای تشخیص شرایط فیزیولوژیکی جوجه‌ها مورد استفاده قرار گرفت . Hematopoiesis از روی سطوح هموگلوبین خون تحت روش استاندارد برآورد گردید . 

متابولیسم انرژی کبد طیور با استفاده از روش ESR (Electron Spin Resonance) برآورد گردید که Semiguinone Freo Radical بعنوان علایمی از فاکتور g که برابر 2 است اندازه‌گیری شد . 

سیستم سم زدایی کبد با استفاده از روش مشابه برای اندازه‌گیری سطح سیتوکروم 450 -P اکسید شده برآورد گردید . 

نمونه‌های کبد با استفاده از نیتروژن مایع (T=77k) آماده گردید. اسپکترومتر ESR (Rf- 1307) محصول روسیه برای آنالیز ESR مورد استفاده قرارگرفت. روش واکنش اسید Thiobarbituric برای اندازه‌گیری سطح پراکسید کبد مورد استفاده قرار گرفت . 

7 جنین یا 7 جوجه از هر تیمار و گروه شاهد برای آنالیز شاخص‌های متابولیسم در هر مرحله از آنالیز انتخاب گردیدند . 

موارد آنالیز شامل روز 19 انکوباسیون و روزهای 1، 30 و 90 دوره پرورش برای مرغ و روز اول و هفته‌های سوم و ششم دوره پرورشی در بلدرچین بود . 

آنالیز آماری با استفاده از تست Fisher,s برای برآورد معنی‌داری بین شاخص‌های متابولیکی طیور در گروهای شاهد و آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت . 

نتایج و بحث : 

برنامه‌های مورد استفاده (شدت تابش2 mw/cm 1/0 به مدت 60 ثانیه) در تخم‌های جوجه‌کشی مرگ و میر اولیه جنین را کاهش داد و میزان جوجه‌درآوری بلدرچین را (9/6 درصد) در مقایسه با گروه شاهد افزایش داد (جدول 1 ). 

این برنامه تابش لیزری برای تخم‌های بارور یک افزایش معنی‌داری را در توانایی جوجه‌درآوری تخم‌های نژادهای گوشتی و تخمگذاری ایجاد کرد (جداول 2 و 3). 

کاهش تلفات جنین در تمام مراحل رشد باعث افزایش محسوسی در قابلیت جوجه‌درآوری گردید . 

کارآیی تابش لیزر برای بهبود توانایی جوجه‌درآوری تخم‌هایی که به مدت طولانی در انبار نگهداری می‌شوند بیشتر است . 

برای مثال در این آزمایش میزان جوجه‌درآوری تخم‌های مرغ تخمگذاری که قبل از انکوباسیون و مدت 20 روز نگه داری شده بودند در تخم‌های شاهد (38 =n ) به 27/47 درصد کاهش یافت در صورتیکه در تخم‌های تیمار شده (83 =n ) که نور لیزر قرمز را یک روز قبل از انکوباسیون دریافت نمودند میزان جوجه‌درآوری 22/74 درصد بود (01/0P<). 

همبستگی منفی (98/0 - =(r بین میزان جوجه‌درآوری گروههای شاهد و تفاوت در میزان جوجه‌درآوری گروهای تیمار شده و شاهد برای هر نژاد بعد از تابش با استفاده از برنامه ایده آل در شکل 1 آورده شده است . 

رشد اولیه بعد از دوره جنین با تابش لیزر بهبود یافت و مرگ و میر جوجه‌های سویه تخمگذار حاصل از تخم‌های تابش یافته 23/3-25/1 درصد کمتر از گروه شاهد بود (05/0p< ). 

به علاوه جوجه‌های تولید شده به طور قابل توجهی مقاومت بیشتری به بیماری داشتند در صورتیکه میزان مرگ و میر ماهانه در اثر سالمونلا در گروه تخمگذار برای گروه آزمایشی 84/29 درصد (3000=(N بود که در گروه تیمار شده (3000 =(N 72/17 درصد بود (01/0p< ). 

این نتایج یک اثر مثبتی از تابش لیزر بر روی مکانیسم ایمنی پرندگان پیشنهاد کرد .

 جدول 1- رشد جنین و قابلیت جوجه‌درآوری تخمهای بلدرچین پس از پرتودهی با 6 mJ/cm2 نور لیزر قرمز

 

صفت	گروه تحت تابش	شاهد
تعداد کل تخم‌ها	99	100
درصد تخم‌های بدون نطفه	7	11
درصد جنین مرده (5-1) روزه	*0	2
درصد جنین مرده (15-6) روزه	2	2
درصد جنین مرده (17-16) روزه	1	2
درصد جوجه دهی از کل تخمها	89	83
درصد جوجه دهی از تخم‌های بارور	7/96	3/93

 

جدول 2- رشد جنین و قابلیت جوجه‌درآوری تخمهای مرغ تخمگذار (سویه Belarus 9 ) پس از پرتودهی با 6 mJ/cm2 نور لیزر قرمز

	گروه تحت تابش	شاهد
تعداد کل تخمها	2657	2693
درصد تخم‌های بدون نطفه	4/3	5/2
درصد جنین مرده (6-1) روزه	8/1	6/1
درصد جنین مرده (16-7) روزه	** 7/2	1/4
درصد جنین مرده (21-19) روزه	**5/1	9/2
درصد جوجه‌های درجه 3	***6/0	4/1
درصد جوجه‌های درجه1	**1/90	3/87
درصد جوجه دهی از تخم‌های بارور	***2/93	6/89

جدول 3- رشد جنین و قابلیت جوجه‌درآوری تخمهای مرغ گوشتی (سویه Broiler 6 ) پس از پرتودهی با 6 mJ/cm2 نور لیزر قرمز

صفت	گروه تحت تابش	شاهد
تعداد کل تخمها	3272	3313
درصد تخم‌های بدون نطفه	4/7	1/7
درصد جنین مرده (6-1)روزه	** 2/1	2
درصد جنین مرده (16-7) روزه	* 2/7	4/8
درصد جنین مرده (21-19) روزه	29/2	3
درصد جوجه‌های درجه 3	*3	1/4
درصد جوجه‌های درجه 1	**9/78	4/75
درصد جوجه دهی از تخم‌های بارور	***2/85	1/81

 آزمایش پس از تابش بر روی سیستم Hempoietic جنین و جوجه‌هایی که دز مناسبی از نور لیزر دریافت داشته بودند، آشکار ساخت که سطوح هموگلوبین خون در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافته است .

سطح هموگلوبین در روز 19 جنین‌های سویه تخمگذار 7/15 درصد بیشتر بود. در صورتیکه این سطوح در جوجه‌های 90-1 روزگی 4/14- 8/6 درصد بالاتر از گروه شاهد بود (شکل 2 و 01/0P<) 

 هیچگونه اختلاف قابل توجهی در سطوح رادیکال آزاد Semiquinone بین گروههای شاهد و آزمایشی مشاهده نشد .

اگرچه یک افزایش 20 درصد از علائم ESR رادیکال آزاد در روزهای 15-13 بعد از تابش مشاهده گردید در این تحقیق وجود رادیکال آزاد Semiquinone در جوجه‌های حاصل از تخم‌های تابش یافته لیزر مطالعه شد که سطوح رادیکال آزاد را در جوجه‌های یکروزه در مقایسه با گروه شاهد 8/29 درصد بالاتر بدست آمد . 

این اختلافات در هنگامیکه گروهها در مراحل رشد بعدی مقایسه شده بود مشاهده نگردید (شکل 3 ). 

نشان داده شده است که شدت ESR رادیکال آزاد یک انعکاس از مرحله متابولیکی فرآیندهای تنفسی است و برنامه‌های تابش لیزری که در این تحقیق استفاده شد اثرات منفی بر روی متابولیسم سلولی در سیستم‌های مورد آزمایش آشکار نکرد . 

مقادیر بالای سیتوکروم اکسید شده 450 -P در کبد طیور آزمایشی در مقایسه با گروههای شاهد در مراحل مشخص از رشد جنین مشاهده گردید . 

سطوح آنزیم 450 -P اکسید شده در جنین‌های حاصل از سویه تخمگذار در روزهای 15-11 پس از تابش، 50-20 درصد بالاتر بود . 

بافت‌های کبدی در جنین‌های 15 روزه بلدرچین (2 روز قبل از بیرون آمدن از تخم) 40% سطوح آنزیمی 450 -P بیشتری داشتند . 

آنزیم‌های سیتوکروم 450 -P که در غشاء داخلی از سلولهای کبد قرار گرفته بود یک سیستم هیدرولیزاسیون بالقوه برای سم زدایی آندوژنوسی فراهم آورده بود که در واکنشهای پراکسیداسیون شرکت داشتند . 

وجود مقادیر زیادی از آنزیم‌های اکسیده شده (دارای فعالیت کاتابولیکی) در غیاب فرآینده پاتولوژیکی ثابت کرد که سیستم فعال شده است و پیشنهاد کرد که یک حالت فیزیولوژیکی فوری بوجود آمده است . 

بافت‌های کبدی جوجه‌های بلدرچین یکروزه حاصل از تخم‌های تابش یافته دارای سطح پراکسید بالاتری به میزان 4/16 درصد بودند در صورتیکه در جوجه‌های بلدرچین بالغ 3 هفتگی سطوح این پراکسید به اندازه 5/39 درصد در مقایسه با گروه شاهد کاهش پیدا کرد (شکل 4 و 01/0P< ). 

در هفته ششم اختلافی بین گروههای تیمار و شاهد پیدا نشد. بنابراین این نتایج می‌تواند به عنوان اثر اکسیدانی بر روی مرحله پس از تابش در سیستم بیولوژیکی تفسیر گردد که اثر معنی‌دار آنتی‌اکسیدانی در مرحله بعد دارد . 

پرنده‌های جوجه‌کشی شده از تخم‌های تابش یافته با وزن مشابه (در تخمهای طیور گوشتی) در مقایسه با گروههای هم دوره خویش (شاهد ) نشان دادند تیمار لیزر فقط رشد جنینی و رشد اولیه بعد از مرحله جنینی را تحت تاثیر قرار می‌دهد . 

داده‌ها نشان داد که تابش لیزر بر روی تخم‌های جوجه‌کشی به طور موثری مرگ و میر جنین را کاهش، نسبت جوجه‌درآوری تخم را افزایش داده و باعث بهبود بقای حیوان می‌گردد . 

کارآیی تابش لیزر به شرایط اولیه تخم‌های بارور شده بستگی دارد. تیمار لیزر یک اثر مثبتی بر روی سطح هموگلوبین داشت و نسبت آنزیم‌های سیتوکروم 450 -P اکسید شده را در بافتهای کبدی جنین افزایش داده و سطوح پراکسید را در دوره مشخصی تغییر داد و هیچ اثر منفی بر روی متابولیسم انرژی کبد نداشت . 

با وجود اینکه مکانیسم این فرآیند مشخص نیست نور لیزر با شدت پائین احتمالاً توسط آنزیم‌هایی مانند آنزیمهای کاتالیز کننده موجود در سفیده تخم مرغ و Superoxide Dismutose و سایر مولکولهای پیچیده موجود در زرده و سلولهای جنینی جذب می‌گردد . 

تحقیق با استفاده از سیستم‌های مدل نشان داد که فعالیت آنزیم ممکن است ترکیبات مولکولی را تغییر داده و سطوح پراکسیداسیون چربی را تغییر دهد . 

در یک آزمایش تابش لیزری که قبلا انجام شده تغییراتی را در فرآیند مهاجرت یونها از سفیده تخم به داخل ساختمان جنینی در پنج روز اولیه انکوباسیون پس از تیمار تشخیص داد شد . 

همچنین گزارش شده که نور لیزر قرمز عبور ترکیبات +3Fe را از زرده به ساختمان جنینی افزایش می‌دهد. این تغییرات ممکن است باعث Hemopoiesis ، متابولیسم انرژی، سیستم زدایی و سیستم‌های آنتی‌اکسیدانی در طول رشد جنینی و رشد اولیه پس از جنینی گردد . 


منبع: فانی علیرضا، ایازی احد، الیاسی قربان و قره‌داغی اکرم. 1387. اثرات تابش لیزر قرمز با شدت پایین روی تخمهای جوجه‌کشی در مرغ و بلدرچین. نشریه تخصصی علوم دامی و بیوتکنولوژی جهان دامپروری، سال پنجم، شماره 23، ویژه فروردین و اردیبهشت، صفحات 12 الی 15 . 

نژادهای گوناگون کبک (بخش دوم)

کبک سیاه

نام دیگر آن کبک «جنگلی سیاه» نام علمی آن Melanoperdix niger است. این گونه در سال 1829م توسط جانورشناس ایرلندی «نیکولاس ویگورز» شناسایی شد. این گونه یکی از کوچک ترین گونه های کبک است و اندازه آن در حدود 27 سانتی متر است. خاستگاه آن جنگل های استوایی و دشت های مالزی و برونئی و جزیره سوماترا در جنوب شرق آسیا است. این گونه در سنگاپور نیز وجود داشته اما امروزه در آن یافت نمی شود. کبک سیاه در لیست پرندگان در حال انقراض می باشد. کبک مذکور جزو پرندگان «مونو مورفیک» است یعنی رنگ پرهای نر با رنگ پرهای ماده متفاوت است به طوری که پرنده تر پر و بالی مشکی دارد  منقار آن سیاه رنگ است در حالی که پرنده ماده به رنگ بلوطی تیره با گلو و شکمی مایل به سفید می باشد و از لحاظ اندازه کمی پرنده نر کوچک تر است، به همین علت تعیین جنسیت آن به راحتی صورت می گیرد. پرنده ماده معمولاً در هر بار 5 تا 6 تخم می گذارد.

کبک جنگل روبیهو

نام علمی آن Xenoperdix obscurata است. این گونه در سال 2005م توسط دو تن از طبیعی دانان به نام های «ریوری بووی» و «جان فیجسا» شناسایی گردید. خاستگاه آن جنگل روبیهو در کشور تانزانیا است. اندازه آن در حدود 29 سانتیمتر است. پر و بال آن در ناحیه پشت تا دمگاه به رنگ بلوطی بوده و منقار و زیر گلو آن به رنگ سرخ است و سینه و شکم آن به رنگ سفید با لکه های مشکی و پاها زرد رنگ است. در حال حاضر این پرنده جزو پرندگان در حال انقراض به شمار می رود.

کبک شکم بلوطی

نام علمی آن Arborophila javanica است. این گونه در سال 1789م توسط طبیعی دان و گیاه شناس آلمانی «جان فردریک جملین» شناسایی گردید. نام های دیگر آن «کبک تپه ای شکم بلوطی» و «کبک تپه ای جاوه» می باشد. کبک کوچکی که اندازه آن در حدود 28 سانتیمتر است. رنگ تاج و پس سر پرنده قهوه ای و پاها قرمز و سینه خاکستری و بالها قهوه ای و رنگ پوست صورت سرخ رنگ و ماسک و گلو و منقار به رنگ سیاه است. شکم به رنگ قهوه ای و در وسط به رنگ سفید است. هر دو جنس نر و ماده به هم شبیه هستند. پرندگان نابالغ دارای صورتی متمایل به سفید بوده و منقار به رنگ قهوه ای سرخ فام است. خاستگاه آن کشور اندونزی است و این گونه در جنگل های کوهستانی شرق و غرب جزیره جاوه پراکنده است و ماده ها معمولاً در فصل تولید مثل چهار تخم می گذارند. این گونه جزو گونه های در معرض خطر انقراض قرار دارد.

کبک سی چوان

نام علمی آن Arborophila rufipectus است. این گونه در سال 1932م توسط طبیعی دانی به نام «بولتون» شناسایی گردید. خاستگاه آن فقط کشور چین است و «سی چوان» نام استانی در مرکز چین است. این کبک جزو خانواده فازیانیده می باشد و گونه آن در معرض خطر انقراض است و امروزه دولت چین تلاش هایی برای حفظ نژاد آن انجام داده و این گونه در پارک طبیعی «لاجونشان» که دارای جنگل های کاج و آب و هوایی معتدل دارد حفاظت می شود.

کبک سینه بلوطی

نام علمی آن Arborophila mandellii است. این گونه در سال 1874م توسط شرق شناس انگلیسی «آلن اوکتاویان هوم» شناسایی گردید. خاستگاه آن شرق کوه های هیمالیا و شمال براهماپوترا، بوتان، غرب بنگال ( فقط دارچلینگ) و ایالت های سیکیم و اروناچال پرادش در شمال شرق هندوستان و نپال و جنوب شرق تبت می باشد. این گونه با رنگ سینه بلوطی و رنگ خاکستری شکم مشخص می شود و شبیه کبک سینه قهوه ای است و تنها از لحاظ رنگ سر و سینه با آن اندکی تفاوت دارد. این گونه در معرض خطر است و تعداد کلی آن در حدود ده هزار قطعه برآورد می شود و در اثر تخریب جنگل ها امکان کاهش روزافزون این گونه وجود دارد. در حال حاضر سه منطقه حمایت شده برای حفاظت آن در نظر گرفته شده است که یکی از این مناطق پارک ملی «سینگالیا» در شرق بنگال می باشد.

کبک جنگلی یوزونگوا

نام دیگر آن «کبک یوزونگوا» بوده و نام علمی آن Xenoperdix udzungwensis است. این گونه در سال 1994م توسط طبیعی دانی به نام «جان فیجسا» شناسایی گردید. خاستگاه آن جنگل یوزونگوا در کشور تانزانیا بوده و به علت شباهت به کبک روبیهو، قبلاً زیرگونه ای از آن شمرده می شد ولی امروزه به عنوان گونه مستقل نام برده می شود. پر و بال آن در ناحیه پشت تا دمگاه به رنگ بلوطی تیره بوده و سر و منقار و زیر گلو آن به رنگ سرخ است و سینه و شکم آن به رنگ سفید با لکه های مشکی و پاها زرد رنگ است. اندازه آن 29 سانتیمتر است. هر دو جنس نر و ماده شبیه به هم هستند. در حال حاضر این پرنده جزو پرندگان در حال انقراض به شمار می رود.

کبک تپه ای

نام علمی آن Arborophila torqueola است. این گونه در سال 1826م توسط طبیعی دان فرانسوی «آشیل والانسینس» شناسایی گردید. خاستگاه آن کشورهای بوتان، چین، هندوستان، میانمار، نپال و ویتنام است و در جنگل ها و کوهستان های استوایی و نیمه استوایی زندگی می کند. پرنده نر اندکی با پرنده ماده تفاوت دارد به طوری که پرنده نر یک خط نارنجی رنگ بر روی سر داشته و و منقار آن به رنگ مشکی است و دور چشم ها قرمز و پشت چشم لکه ای نارنجی رنگ دارد که این مشخصات در پرنده ماده دیده نمی شود ولی رنگ سایر اجزای بدن در هر دو پرنده نر و ماده مشابه است. کبک تپه ای معمولاً به صورت گله های ده تایی دیده می شود. پرنده ماده در هر بار 3 تا 5 تخم می گذارد و به مدت 24 روز بر روی تخم می خوابد.

کبک تپه ای آنام

نام دیگر آن کبک ویتنامی است و نام علمی آن Arborophila merlini است. این گونه در سال 1924م توسط «دلاکور و جابولی» شناسایی گردید. جزو جنس «آربروفیلا» است. برخی این گونه را زیر گونه ای از «کبک سینه صدفی» می دانند. این گونه در جنگل های منطقه آنام در کشور ویتنام زندگی می کند. اندازه بدن آن 29 سانتیمتر است و پرنده ماده کمی کوچکتر از پرنده نر می باشد و وزن پرنده نر در حدود 290 گرم و وزن پرنده ماده در حدود 250 گرم است. این گونه در معرض خطر انقراض قرار دارد و تنها در دو منطقه کوچک در آنام یافت می شود.

کبک طوقی سفید

نام علمی آن Arborophila gingica است. این گونه در سال 1789م توسط طبیعی دان و گیاه شناس آلمانی «جان فردریک جملین» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده است. این گونه فقط در کشور چین یافت می شود و در مناطق حفاظت شده در جنگل های نواحی استوایی و نیمه استوایی وجود دارد و جزو گونه های در معرض خطر انقراض می باشند.

کبک تایوان

نام علمی آن Arborophila crudigularis است. این گونه در سال 1864م توسط طبیعی دان انگلیسی «روبرت سوین هو» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده است و فقط در کشور تایوان وجود دارد و در جنگل های حفاظت شده نگهداری می شود و جزو گونه های در معرض انقراض می باشد.

کبک هاینان

نام علمی آن Arborophila ardens است. این گونه در سال 1892م توسط «ستیان» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده است و خاستگاه آن جزایر «هاینان» و چین است و در جنگل های حفاظت شده در مناطق استوایی و نیمه استوایی زندگی می کند و جزو نژادهای در معرض انقراض قرار دارد.

کبک گلو قهوه ای

نام علمی آن Arborophila rufogularis است. این گونه در سال 1850م توسط طبیعی دان انگلیسی «ادوارد بلیت» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده می باشد. در کشورهای بنگلادش، بوتان، چین، هندوستان، لائوس، میانمار، نپال، تایلند و ویتنام دیده می شود. این گونه در جنگل ها و زمین های کم ارتفاع استوایی و نیمه استوایی و همچنین در برخی از جنگل های کوهستانی این مناطق زندگی می کند.

کبک جنگلی کاکلی

نام علمی آن Rollulus rouloul است. این گونه در سال 1786م توسط طبیعی­دان و فیزیک­دان ایتالیایی «جیووانی اسکوپولی» شناسایی گردید. نام دیگر آن «کبک کاکلی»، «کبک جنگلی سبز»، «کبک جنگلی کاکلی سرخ» است. این گونه تنها عضو جنس «رولولوس» می باشد. کبکی با جثه کوچک است که در مناطق کم ارتفاع بارانی در جنوب برمه، جنوب تایلند، مالزی، جزیره سوماترا و برونئی زندگی می کند. لانه خود را بر روی زمین و لابه لای برگ درختان می سازد و در آن شش تخم سفید رنگ می گذارد که پس از هجده روز جوجه ها از تخم بیرون می آیند. اندازه بدن آن در حدود 25 سانتیمتر است و نرها کمی بزرگتر از ماده ها می باشند. هر دو جنس لکه پوستی سرخ رنگ اطراف چشم را داشته و پاها به رنگ قرمز بوده و فاقد زائده مهمیز مانند می باشند. پرنده نر در قسمت فوقانی بدن به رنگ سبز متالیک و در قسمت پایینی بدن به رنگ آبی است. بالها به رنگ قهوه ای است. سر دارای کاکلی بلند به رنگ سرخ است. پرنده ماده در قسمت فوقانی بدن به رنگ سبز روشن است و بال ها به رنگ خاکستری است و کاکل ندارد. منقار در هر دو پرنده نر و ماده به رنگ تیره است. این پرنده هنگامی که احساس خطر کند ترجیح می دهد بدود و در صورت لزوم می تواند مسافت کوتاهی پرواز کند. امروزه به علت از بین رفتن سریع جنگل ها، این گونه نیز در معرض خطر انقراض قرار دارد.

کبک صخره ای

نام علمی آن Ptilopachus petrosus است. این گونه در سال 1789م توسط طبیعی دان آلمانی «جان فردریک جملین» شناسایی گردید. بزرگی آن در دوران بلوغ به 33 سانتیمتر می رسد نرها کمی از ماده ها بزرگ تر و شبیه به هم هستند. از لحاظ سر و گردن شبیه به کبک ایرانی هستند. خاستگاه آن در وسط آفریقا از ساحل غربی تا کنیا است. این گونه تنها عضو جنس «پتیلوباخوس» می باشد. این گونه در زبان انگلیسی با گونه کبک کوهی تشابه اسمی دارد و هنگام ترجمه نام آن به زبان های آلمانی و هلندی و فرانسوی ممکن است که بین این دو گونه خلط شود. اندازه بدن آن بین 20 تا 25 سانتیمتر است. بالاتنه هر دو جنس نر و ماده به رنگ قهوه ای شکلاتی است و سر و گردن و سینه پرنده به رنگ قهوه ای است در پرنده نر سینه و شکم به رنگ کرم پرتقالی و در پرنده ماده به رنگ کرم روشن است. رنگ پوسته تخم صورتی روشن است و پرنده نر در خوابیدن روی تخم و نگهداری از جوجه ها نقشی مهم و اساسی دارد. در سال 2000م این گونه به ایالات متحده آمریکا و اروپا وارد شد تا در باغ وحش ها و باغ پرندگان به نمایش درآید. این گونه در لیست پرندگان در معرض خطر انقراض قرار دارد.

کبک گونه سفید

نام علمی آن Arborophila atrogularis است. این گونه در سال 1850م توسط طبیعی دان انگلیسی «ادوارد بلیت» شناسایی گردید. جزو خانواده «فازیانیده» می باشد. این گونه در کشورهای بنگلادش، هندوستان و چین وجود دارد و در جنگل ها و کوهستان های مناطق استوایی و نیمه استوایی زندگی می کند و گونه آن در معرض خطر انقراض می باشد.

کبک تپه ای صورت سفید

نام علمی آن Arborophila orientalis است. این گونه در سال 1821م توسط طبیعی دان و فیزیک دان آمریکایی «توماس هورسفیلد» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده می باشد. این گونه فقط در کشور اندونزی وجود دارد و در جنگل های استوایی و نیمه استوایی آن کشور زندگی می کند و جزو گونه های در معرض خطر انقراض می باشد.

کبک پشت صاف

نام علمی آن Arborophila brunneopectus است. این گونه در سال 1855م توسط طبیعی دان انگلیسی «ادوارد بلیت» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده می باشد. خاستگاه آن کشورهای کامبوج، چین، لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام است و در زمین های کم ارتفاع و جنگل های مناطق استوایی و نیمه استوایی زندگی می کند.

کبک گردن پرتقالی

نام علمی آن Arborophila davidi است. این گونه در سال 1927م توسط شرق شناس آمریکایی «جان تئودور دلاکور» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده است و در شرق کامبوج و در جنوب ویتنام و در طول مرزهای بین کامبوج و ویتنام زندگی می کند. زیستگاه آن جنگل های استوایی و نیمه استوایی است و جزو نژادهای در معرض خطر انقراض می باشد.

کبک سر بلوطی

نام علمی آن Arborophila cambodiana است. این گونه در سال 1928م توسط «دلاکور و جابولی» شناسایی گردید. جزو خانواده «فازیانیده» است و خاستگاه آن کشورهای کامبوج و تایلند است و در جنگل های استوایی و نیمه استوایی کم ارتفاع و همچنین در جنگل های استوایی کوهستانی زندگی می کند.

کبک سینه سرخ

نام علمی آن Arborophila hyperythra است. این گونه در سال 1879م توسط جانور شناس انگلیسی «ریچارد شارپ» شناسایی گردید. جزو خانواده «فازیانیده» است و خاستگاه آن کشورهای مالزی و اندونزی است و در جنگل های استوایی و نیمه استوایی کم ارتفاع و همچنین در جنگل های استوایی کوهستانی زندگی می کند.

کبک منقار سرخ

نام علمی آن Arborophila rubrirostris است. این گونه در سال 1879م توسط جانور شناس ایتالیایی «توماس سالوادوری» شناسایی گردید. جزو خانواده فازیانیده است. فقط در کشور اندونزی وجود دارد و در جنگل های استوایی زندگی می کند.

کبک طوقی بلوطی

نام علمی آن Arborophila charltonii است. این گونه در سال 1845م توسط طبیعی دان انگلیسی «توماس کمپل ایتون» شناسایی گردید. این گونه در جنگل های کم ارتفاع استوایی در کشورهای اندونزی، مالزی، میانمار، تایلند و ویتنام زندگی می کند. این گونه در معرض خطر انقراض می باشد.

کبک سینه صدفی

نام علمی آن Arborophila chloropus است. این گونه در سال 1859م توسط جانور شناس انگلیسی «ادوارد بلیت» شناسایی گردید. این گونه در کشورهای کامبوج، چین، لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام وجود دارد.

کبک تپه­ ای سینه خاکستری

نام علمی آن Arborophila sumatrana است. این گونه در سال 1891م توسط جانور شناس انگلیسی «ویلیام اوگیل وی گرانت» شناسایی گردید. این گونه در جنگل ها و کوهستان های استوایی و نیمه استوایی در مالزی و اندونزی زندگی می کند.

کبک بامبوی چینی

نام علمی آن Bambusicola thoracicus است. این گونه در سال 1815م توسط طبیعی دان هلندی «کونراد جاکوب تیمینک» شناسایی گردید. این گونه جثه ای کوچک دارد و خاستگاه آن شرق سرزمین چین و تایوان است و اخیراً با موفقیت وارد ژاپن شده است. این گونه به همراه گونه «کبک بامبوی کوهستان» جزو جنس «بامبوسیکولا» می باشد. کبک بامبوی چینی از سایر گونه های کبک کوچک تر است و پرنده نر کمی بزرگ تر از پرنده ماده می باشد. سینه و پشت پرنده به رنگ سیاه و بلوطی و کرمی رنگ است و لکه های سیاهی بر روی بال ها دارد. صورت و گلوی پرنده به رنگ قهوه ای بوده و بالای چشم ها به رنگ خاکستری است. این گونه در جنگل های گرم و مرطوب و در اطراف چمنزارها زندگی می کند و بر خلاف نامش ارتباطی به بامبو ندارد. این گونه تا مدت ها در سرزمین چین نگهداری می شد تا این که عاقبت در سال 1919م به کشور ژاپن راه یافت و بعد از آن وارد جزایر هاوایی شد. نسل این گونه کبک در جزیره هنگ کنگ کاملاً منقرض شد و تلاش های انجام شده در راستای احیای مجدد آن در جزیره نتیجه زیادی در بر نداشته است.

کبک فری جینوس

نام علمی آن Caloperdix oculeus است. این گونه در سال 1815م توسط جانور شناسی هلندی «کونراد جاکوب تیمینک» شناسایی گردید. این گونه جزو جنس کالوپردیکس است و در جنگل های استوایی و نیمه استوایی کشورهای اندونزی، مالزی، میانمار و تایلند زندگی می کند. این گونه در معرض خطر انقراض قرار دارد.

کبک سر زرشکی

نام علمی آن Haematortyx sanguiniceps است. این گونه در سال 1879م توسط جانور شناس انگلیسی «ریچارد شارپ» شناسایی گردید. این گونه در جنگل های استوایی و نیمه استوایی مالزی و اندونزی زندگی می کند.

کبک بامبوی کوهستان

نام علمی آن Bambusicola fytchii است. این گونه در سال 1871م توسط جانور شناس انگلیسی «جان اندرسون» شناسایی گردید. این گونه در کشورهای بنگلادش، چین، هند، میانمار، تایلند و ویتنام وجود دارد.

کبک دری

نام علمی آن Tetraogallus caspius است. خاستگاه آن شرق ترکیه، ارمنستان، افغانستان و منطقه وسیعی از دامنه های سلسله جبال البرز در شمال ایران است. جثه ای بزرگ به رنگ خاکستری نخودی دارد. پرهای پروازش سفید رنگ است و غالباً در مناطق بسیار مرتفع کوهستانی که ارتفاع آن در حدود 1800 تا 3000 متر است، زندگی می کند. اندازه بدن پرنده نر 58 سانتیمتر و پرنده ماده 55 سانتیمتر است. رنگ شکم تیره و در انتها قرمز کمرنگ به نظر می آید. در پهلوها رگه های طولی پهن به رنگ دارچینی دیده می شود که لابه لای آن ها خاکستری است. دو سوم طول شاه پرهای نخستین و ثانوی بال از سمت قاعده سفید رنگ است که هنگام پرواز در زیر بال به صورت نوار پهن و مشخصی دیده می شود. طرح خاص صورتش که شامل نوار چشمی و گلوی سفید، تارک خاکستری و خط خاکستری پررنگ کنار گردن است از فاصله نزدیک قابل مشاهده می­باشد. تفاوت پرنده ماده با نر در این است که در پرنده ماده تضاد نقش و نگار صورت کمتر است ضمناً پرنده ماده کوچک تر، کم رنگ و تاج و گلو نخودی تر است. پرنده نر در پا سیخک یا مهمیز دارد. گونه ای که در جنوب غربی ایران دیده می شود به رنگ خاکستری روشن یا نخودی است. این پرنده بسیار خجالتی و محتاط بوده و نزدیک شدن به آن بسیار دشوار است. از تماشاگر فرار کرده و با احساس خطر بیشتر، به سرعت بالای کوهستان پرواز می کند. به اندازه سایر ماکیان ها اجتماعی نیست و معمولاً جفت جفت دیده می شود.

کبک دری به دو گونه قفقازی (ارمنی) و خزری (مازندرانی) وجود دارد. این پرنده در پرتگاه های با شیب تند، کوهستان های صخره ای و قلل مرتفع با گیاهان اندک و پراکنده، به سر برده و در میان سنگ ها و اغلب در لبه ی صخره های مرتفع آشیانه می سازد. در ایران بومی و نسبتاً فراوان است. در سال های اخیر جمعیت آن به شدت کاهش یافته و شکار آن ممنوع است.

کبک دری از پرندگان بومی ایران است، در گذشته این پرنده بسیار زیبای ایرانی نسبتاً فراوان بوده و اما در حال حاضر این پرنده از گونه هایی است که در معرض خطر انقراض نسل قرار دارد. لذا میتوان جهت جلویری از انقراض و حفظ این پرنده نسبت به تکثیر آن به روش مصنوعی و با دستگاه جوجه کشی اقدام کرد. در قدیم در قره داغ به وفور یافت می شد اما امروزه فقط در ارتفاعات بلند کوه های قوشا داغ، هشتسر و غیره یافت می شود. این پرنده در لابه لای صخره ها لانه ساخته و در هر بار 6 تا 9 تخم می گذارد. رنگ پوسته تخم سبز روشن است.

کبک سه چینی

نام علمی آن Tetraophasis szechenyii است. نام دیگر آن «کبک گلو زرد» است. خاستگاه این کبک منطقه «سی چوان» و «کانزی» در کشور چین است و در کشور هندوستان نیز وجود دارد و در مناطق کوهستانی و دامنه های صخره ای زندگی می کند.