دستگاه جوجه کشی شترمرغ چه مشخصه هایی دارد

دستگاه جوجه کشی شترمرغ مشخصه هایی ویژه و خاص دارد. اما عملیات جوجه کشی شترمرغ بسیار پر ماجرا تر از دستگاه خاص شترمرغ می باشد.

جوجه کشی شترمرغ مانند سایر طیور نیاز به تامین و کنترل ۴ عامل اصلی جوجه کشی یعنی دما ، رطوبت، اکسیژن و گردش تخم ها دارد.

اما تفاوت های جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان در چیست؟

۱-  دمای دستگاه جوجه کشی شترمرغ

در انواع پرندگان گرچه مقادیر دما و رطوبت تفاوت هایی با هم دارند. ولی میزان این مقادیر بسیار به هم نزدیک بوده. حتی در بسیاری از دستگاه های خانگی می توان با تنظیم میانگین دمای مورد نیاز چندین نوع پرنده مثلا (بوقلمون، غاز و بلدرچین) را با هم در یک دستگاه، جوجه کشی کرد. جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان به طورهمزمان و یا در یک دستگاه امکان پذیر نیست.

اختلاف زیاد دمای مورد نیاز برای جوجه کشی شترمرغ نسبت به سایر پرندگان دلیل این حرف ما می باشد. دمای مورد نیاز تخم شترمرغ در دوران ستر ۲/۳۶ و در دوران هچر ۳۷ درجه سانتی گراد می باشد.

تفاوت دما در جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان حدود یک درجه می باشد. اما این مهمترین عامل تفاوت جوجه کشی شترمرغ با سایر پرندگان نیست.

۲- رطوبت در دستگاه جوجه کشی شترمرغ

رطوبت مهمترین عامل در جوجه کشی شترمرغ می باشد. دستگاه های جوجه کشی شترمرغ بر خلاف دستگاه های معمولی نیاز کمتری به تولید رطوبت برای دوره جوجه کشی دارند. در بسیاری از مواقع در جوجه کشی شترمرغ نیاز به رطوبت گیری از دستگاه جوجه کشی شترمرغ داریم.

تخم شترمرغ دارای پوسته ای بسیار سخت و ضخیم بوده. این امر موجب شده تا در طول دوره جوجه کشی آب داخل تخم به سختی تبخیر شود. لذا در طول دوره جوجه کشی شترمرغ نیازی به تامین رطوبت بالا برای دستگاه جوجه کشی شترمرغ نمی باشد. حتی در مناطقی که میزان رطوبت محیط بالا می باشد، لازم است تا رطوبت محیط و یا داخل دستگاه را به روش های مختلف کاهش داد.

رطوبت واقعی دستگاه جوجه کشی شترمرغ را چگونه محاسبه کنیم؟

برای این کار لازم است تا هر تخم شترمرغ شماره گذاری شده. در ابتدای جوجه کشی وزن شده و در یک برگه مخصوص خود، مشخصات آن نوشته شود. در طول دوره هر یک هفته یک بار وزن کشی و کندلینگ مجدد انجام شود.

معمولا برای شروع کار رطوبت دستگاه جوجه کشی روی عدد ۲۵ درصد تنظیم می شود. اگر شرایط داخل دستگاه جوجه کشی ایده‌آل باشد هر تخم شترمرغ باید در طول یک هفته حدود دو الی دو و نیم درصد از وزن خود را از دست داده باشد. اگر بعد از یک هفته مقدار کاهش وزن بیش از این باشد نشانگر کمبود رطوبت داخل دستگاه می باشد. برای حل این مشکل کافیست تا حدود ۳ الی ۵ درصد رطوبت را افزایش دهیم تا هفته بعد نتیجه کاهش وزن را مشاهده کنیم.

اگر بعد از یک هفته مقدار کاهش وزن کمتر از دو درصد باشد بیانگر رطوبت زیاد دستگاه است. رطوبت بالا مانع تبخیر آب داخل تخم می باشد. حال باید رطوبت را بین ۳ تا ۵ درصد کاهش دهیم تا در هفته بعد نتیجه را ببینیم.

برای افزایش رطوبت داخل دستگاه معمولاً از بخارسازهای التراسونیک استفاده می نمایند. اما برای کاهش رطوبت داخل دستگاه نیاز به سیستم های پیشرفته و گران قیمت خشک کننده هوا می باشد. که کمتر دستگاهی مجهز به این سیستم ها می باشد.

از آنجا که محل استقرار دستگاه جوجه کشی نیاز به دما و رطوبت معینی دارد معمولاً از دستگاه اسپیلت یا کولر های گازی برای اتاق محل نصب دستگاه استفاده می گردد. بهترین و معمول ترین روش با صرفه برای کاهش رطوبت محیط اطراف و داخل ماشین استفاده از حالت رطوبت گیر کولر های گازی می باشد

۳- اکسیژن دستگاه جوجه کشی شترمرغ

جنین شترمرغ نیاز به اکسیژن بالا مخصوصا در هفته ی آخر جوجه کشی دارد. پوسته سخت می تواند این امر را دشوارتر نماید.

با افزایش مقدار رطوبت دستگاه جوجه کشی شترمرغ به میزان حدود ۵ تا ۱۰ درصد به نرم شدن پوسته کمک کرده و هچ موفق تری را بدست می آورید. اما آنچه که یک دستگاه مخصوص شترمرغ باید برای تامین اکسیژن داشته باشد سیستم اتوماتیک هواگیری دستگاه براساس تایم های مشخص است. باید در زمان ورود به حالت هچر این مقادیر هوا رسانی افزایش پیدا کنند.

۴- راک دستگاه جوجه کشی شترمرغ و گردش تخم شترمرغ:

استفاده از راک های مستحکم و قوی از جنس گالوانیزه و موتورهای گیربکس دار با قدرت تحمل وزن تخم های بارگیری شده برای دستگاه ضروری می باشد. استفاده از راک های به اصطلاح دستگاه مرغی برای جوجه کشی شترمرغ امری کاملا اشتباه و غیر استاندارد می باشد.

تخم شترمرغ حداقل هر یک ساعت یک بار باید تغییر وضعیت داشته باشد. حداقل میزان زاویه چرخش باید بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ درجه باشد. زاویه ۱۸۰ درجه می تواند به بالا رفتن کیفیت جوجه های هچ شده کمک زیادی نماید.

در طول سالیان گذشته در ایران دستگاه های زیادی برای شترمرغ به بازار عرضه شده. عمده تفاوت این دستگاه ها با دستگاه های معمولی فقط در فاصله طبقات بوده. هرچند میزان هچ شترمرغ در این دستگاه ها کمتر از حد متعارف می باشد. ولیکن به علت قیمت بسیار پایین تر از دستگاه های خارجی جایگاه ویژه ای در بین هواداران جوجه کشی شترمرغ دارد.

گاها دیده شده در دستگاه های خانگی با تغییراتی در راک دستگاه و تنظیمات مربوط به شترمرغ تا ۴ تخم شترمرغ را جوجه کشی کرده اند. می تواند برای اعضای یک خانواده بسیار جذاب و مفرح باشد و یا برای انجام یک پروژه دانشجویی مفید واقع شود. ولی توصیه میکنیم برای فعالیت های صنعتی از دستگاه های حرفه ای شترمرغ استفاده کنید.

جوجه شترمرغ و تاثیر کیفیت آن بر قیمت جوجه شترمرغ

زمان خروج از تخم در تمامی جوجه شترمرغ ها یکسان نیست. دو عامل اساسی یعنی کیفیت تخم شترمرغ و محیط جوجه کشی شترمرغ در رشد و سلامت جوجه شترمرغ اهمیت بسزایی دارند. شماره‌گذاری (درجه بندی) جوجه شترمرغ ها متناسب با شکل و اندازه آن ها برای خارج کردنشان از دستگاه جوجه کشی شترمرغ به طورمعناداری بقاء پرندگان را در دو الی سه هفته اول پس از خروج از تخم بهبود می‌دهد. تلفات جوجه شترمرغ ها امری اجتناب ناپذیر است که خود نتیجه ای از وجود جوجه

هایی با کیفیت پایین در این مرحله است و اگر چه نگهداری (رسیدگی) ویژه به برخی از آن ها کمک می کند، اما در کل، تلفات به علت تعداد زیاد جوجه های بی کیفیت افزایش می یابد.

به عنوان مثال: ۱۰۰ جوجه از تخم خارج می شوند که ۸۰ قطعه به عنوان جوجه شترمرغ های درجه اول و ۲۰ قطعه به عنوان درجه دوم در نظر گرفته می شوند. اگر تا ۱۴

 روز اول پس از خروج از تخم  ۱۵ قطعه از آن ها بمیرد کل تلفات ۱۵ درصد است. حال اگر ۱۲ تا از جوجه هایی که مرده اند درجه دوم باشند، درصد تلفات جوجه های درجه اول تنها ۳.۷۵ درصد است و ۶۰ درصد از تلفات متعلق به جوجه شترمرغ های درجه دوم است.

جوجه شترمرغ سالم

از تخم هایی که بهترین کیفیت را دارند و تحت شرایط مناسب جوجه کشی شده اند بهترین پرندگان ( پرنده سالم ) به دست می آید. از مشخصات جوجه شترمرغ هایی که درجه کیفی بالاتری دارند این است که هوشیار تر هستند و پرهای آن ها درخشان تر است و به سرعت روی پاهایشان (که درست زیر بدنشان قرار گرفته است) می نشینند. پوست این جوجه های چاق شل و آزاد نیست و استخوان هایشان به وضوح بیرون زده است و هیچ علامتی از ادم نشان نمی‌دهند. زیر جوجه ها باید تمیز و خشک باشد.

جوجه شترمرغ

نظافت جوجه شترمرغ ها

ناف جوجه شترمرغ ها باید بسته شده و اطراف آن عاری از آلودگی باشد. کیسه زرده یا رگ های خونی نیز نباید از ناف بیرون زده باشد. همچنین جوجه ها باید فاقد هرگونه عضو غیر طبیعی باشند.

جوجه شترمرغ

در حالت معمول، جوجه ها نباید علامتی از آسیب مانند له له زدن (Panting) یا مشکلات تنفسی را نشان دهند.

 در زیر شکم برخی از جوجه شترمرغ ها مقداری آلبومین چسبیده است که در این حالت این جوجه ها درجه کیفی پایین تری دارند، اما شاید قدرت زیست پذیری آن ها همانند جوجه هایی باشد که درجه کیفی بالا دارند. جوجه هایی که ناف آن ها دچار عفونت و آلودگی باشد و یا ادم شدید داشته باشند، اغلب قادر به صاف نشستن نیستند و برای جلوگیری از باز شدن پاها نیاز به کمک دارند. در این صورت تمامی آن ها از جزء جوجه هایی با درجه کیفی پایین طبقه بندی می‌شوند.

پرورش جوجه شترمرغ

جوجه شترمرغ هایی که درجه کیفی پایینی دارند برای پروار بندی مناسب نیستند. هرچند، در حال حاضر جوجه هایی که درجه کیفی پایین هم دارند با دیگر جوجه ها نگهداری می‌شوند که البته با توجه بیشتر و زیر نظر گرفتن این جوجه ها شاید درجه کیفی آن ها نیز افزایش یابد و جزء پرندگان خوب گله گردند.

اگر جوجه شترمرغ های جوان (۵روز یا بیشتر) تحت شرایط نامطلوب و در تراکم بالا جابجا شوند، به طور مشخصی بر کیفیت آن ها تاثیر می گذارد. طی مسافت های طولانی در حرارت های بالا ۳۲ درجه سانتی گراد بدون دسترسی داشتن به آب و خوراک برای رساندن جوجه ها به محل پرورش، سبب دهیراته شدن و کاهش وزن جوجه ها گشته و در نتیجه پرندگانی با درجه کیفی پایین خواهیم داشت. نگهداری جوجه ها در درجه حرارت پایین ۲۷ درجه سانتی گراد نیز به سلامت آن ها آسیب می‌رساند، اما بزرگترین مشکل گرمای بیش از حد است. اگر طول مدت انتقال جوجه ها از مزرعه به محل پرورش شترمرغ ها بیش از ۴ ساعت باشد، باید بلافاصله پس از رسیدن به محل پرورش به آب تازه دسترسی داشته باشد و محیط پرورش نیز درجه حرارت مطلوب یعنی ۳۰ درجه سانتی گراد را برای جوجه ها فراهم کند.

تاریخچه صنعت پرورش شترمرغ در جهان

اولین مزرعه تولید شترمرغ در سال ۱۸۳۸ میلادی در آفریقای جنوبی احداث گردید. پرورش این پرنده به صورت تجاری در سال ۱۸۶۰ میلادی و به منظور تولید پر آغاز شد. از آن زمان به بعد مزارع پرورش شترمرغ در سایر کشورها به ویژه در مصر، استرالیا، نیوزلند، آمریکا و آرژانتین توسعه یافت.

در سال ۱۹۱۳ میلادی تعداد کل شترمرغ ها به یک میلیون قطعه افزایش یافت اما همزمان با آغاز جنگ جهانی اول و دوم، بازار پر شترمرغ کم رونق و تولید آن غیر اقتصادی شد. همچنین تعداد مزارع به طور معنی داری کاهش یافت. اما صنعت پرورش شترمرغ در مقیاس کوچک تر در آفریقای جنوبی به حیات خود ادامه داد.

در دهه ۱۹۷۰ میلادی با افزایش اقبال عمومی برای گوشت، پوست و تخم شترمرغ این صنعت شروع به رشد نمود. در سال ۱۹۸۶ میلادی قبل از آغاز تحریم‌های اقتصادی علیه آفریقای جنوبی، این کشور حدود ۹۰ هزار جلد پوست شترمرغ به ایالات متحده آمریکا صادر نمود. این امر باعث شد که پرورش شترمرغ به عنوان یک فعالیت اقتصادی جذاب مطرح شود و زمینه صادرات تعدادی شترمرغ در آمریکا و اروپا فراهم شد و در برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا، تعدادی مزارع پرورش شترمرغ احداث گردید.

در حال حاضر صنعت شترمرغ در اروپا و آمریکا تا حدود زیادی در مرحله اصلاح نژاد قرار دارد و کمتر به مسائل تجاری آن توجه می شود. تعدادی از جوجه شترمرغ های تولیدی توسط مراکز تحقیقاتی که در محیط مصنوعی و در دستگاه جوجه کشی تولید شده است به زارعین، کشاورزان و مرتع دارانی که قصد ورود به این صنعت را دارند، فروخته می‌شود.

کشورهای پرورش دهنده شترمرغ

بر اساس آمارهای موجود حدود ۲۵ کشور در زمینه تولید و پرورش شترمرغ فعال می باشند که از لحاظ وضعیت تولید به پنج گروه تقسیم می شوند و هر گروه جایگاه ویژه‌ای در این تقسیم بندی دارد. با توجه به وضعیت تولید شترمرغ در کشور به نظر می‌رسد ایران در گروه چهار جدول ذیل قرار می گیرد.

گروه ۱: به کشورهای دیرپا در این صنعت معروفند و منظور کشورهایی هستند که از سابقه بیشتری در این صنعت برخوردارند.

گروه ۲: به پیشگامان جدید معروف می‌باشند. کشورهایی را شامل می گردند که سرمایه گذاری بالایی را در این صنعت به عمل آورده اما هنوز به سود نرسیده و وارد مرحله تولید و توسعه بازار خود نشده‌اند.

گروه ۳: به کشور های تثبیتی معروف می باشند و کشورهایی هستند که به تازگی صنعت خود را بنیان نهاده و تصویب کرده اند، اما هنوز وارد مرحله تولید نشده اند.

گروه ۴: آن دسته کشورهایی را شامل می‌گردد که با عنوان گروه آغازگر مرحله تولید شناخته می‌شوند و در نقطه تولید قرار داشته و چنانچه بازار خرید و فروش توسعه پیدا نکند، بسیاری از آن ها با شکست مواجه خواهند شد.

گروه ۵: که به آن ها گروه پرورش دهندگان اطلاق می‌گردد. پرندگانی که مورد قبول گروه دو و سه نیستند را خریداری نموده و با تلاش در جهت پرورش مناسب آن ها، پرنده های خریداری شده را مهیای فروش در بازار می سازند.

جوجه کشی بوقلمون را خاص و حرفه ای انجام دهید

جوجه کشی بوقلمون با تهیه تخم نطفه دار مناسب آغاز می شود . از آن جا که بوقلمون ها سنگین وزن هستند میزان جفت گیری ناموفق در این پرنده زیاد می باشد و در نتیجه میزان تخم های بی نطفه درجوجه کشی بوقلمون زیاد مشاهده می شود . لذا لازم است در برخی نژاد های سنگین بوقلمون از عمل تلقیح مصنوعی استفاده شود .

شیوه نگهداری و حمل و نقل تخم نطفه دار بوقلمون تاثیر زیادی بر بالا رفتن درصد هچ بوقلمون ها دارد . رعایت این اصول برای تمامی پرندگان یکسان بوده و می توانید شرایط لازم نگهداری تخم نطفه دار را از اینجا ببینید .

مهم ترین عامل جهت بدست آوردن بهترین نتیجه در جریان جوجه کشی بوقلمون ، تامین درجه حرارت مناسب جهت رشد جنین می باشد . علاوه بر رطوبت ، تهویه و چرخش هوا در دستگاه جوجه کشیبوقلمون از موارد مهمی هستند که اگر به درستی کنترل نشوند عوارض نامطلوب و جبران ناپذیری بر عملکرد جوجه کشی بوقلمون و پرورش بوقلمون خواهد داشت .

در نهایت تخم ها به تغییرات ناچیز این سه عامل چندان حساس نمی باشد ، ولی یک تغییر جزئی در درجه حرارت قابل تحمل برای جنین و افزایش یا کاهش غیر ضروری آن می تواند تاثیر بسزایی در کاهش قابلیت جوجه درآوری تخم بوقلمون ها داشته باشد .

باید توجه داشت که بهترین دما در جوجه کشی بوقلمون ، میانگین دمای ۳۷/۵ درجه سانتی گراد می باشد . جوجه کشی در دمای بالاتر از ۳۸ درجه و در روزهای ۲۴ ـ ۱۸ کاهش قابل توجه ای در قابلیت جوجه درآوری و افزایش تلفات جنین در پی داشته و نشانه های ویژه ای را از نظر آسیب شناسی از قبیل وارونگی و جابه جا شدگی جنین ، آب آوردن چشم ها ، به وجود خواهد آورد . هم چنین ثابت نگه داشتن دما در حدود ۳۶/۵ درجه باعث تاخیر در جوجه درآوری بوقلمون می شود . درجه حرارت های بیشتر از ۳۷/۵ درجه سانتی گراد ، نسبت به درجه حرارت های کم تر از آن به مراتب اثرات مخرب تری را برجوجه کشی بوقلمون خواهد داشت .

بیشترین کاهش در میزان جوجه کشی بوقلمون هنگامی مشاهده می شود که درجه حرارت زیاد در طول هفته دوم جوجه کشی اعمال شود ، به عبارت دیگر اعمال دمای ۳۸ درجه هنگامی که به مدت ۶ روز و در هفته اول ، سوم و چهارم  جوجه کشی اعمال گردد ، تاثیری بر نتیجه هچ نخواهد داشت .

در جوجه کشی بوقلمون هر هفته دما را تغییر دهید

.اما در هفته دوم جوجه کشی بوقلمون اعمال همین دما ، باعث کاهش در میزان جوجه درآوری می شود . این مسئله نشان دهنده حساسیت ویژه جنین بوقلمون به دماهای بالا به خصوص در هفته دوم جوجه کشی می باشد . بنابر این بهتر است که در جوجه کشی بوقلمون در ابتدای دروه دما را بر روی ۳۸/۵ تنظیم کرده و در روز ششم دما را به ۳۷/۷ درجه تغییر دهیم و پس از پایان روز ۱۴ دما را به ۳۷/۵ تغییر دهیم  و تا روز ۲۵ این دما را حفظ می کنیم .

در روز ۲۵ برای ورود به مرحله هچ لازم است تا دمای دستگاه را به  ۳۷/۲ کاهش دهیم . رطوبت نسبی باید در حدود ۶۰ درصد در ۲۴ روز اول و ۷۰ درصد در ۴ روز آخر باشد . مدت زمان جوجه کشی در بوقلمون ۲۸ روز است . معمولا جوجه ها از روز ۲۷ شروع به نوک زدن و درآمدن از تخم می کنند .

تنظیمات دما و رطوبت جوجه کشی بوقلمون در دستگاه جوجه کشی به شرح زیر می باشد

جوجه کشی شتر مرغ ، غاز ، طاووس  و بوقلمون دارای شرایط خاصی می باشد و لازم است تا با علم وتجربه کافی اقدام به جوجه کشی در مقیاس بالا انجام دهید . با توجه به شرایط خاص مورد نیاز جنین بوقلمون ، لازم است تا از دستگاه های جوجه کشی به گونه ای استفاده شود تا یک مرتبه در دستگاه تخم بوقلمون ها چیده شود و تا روز آخر دیگر تخم بوقلمون جدید وارد دستگاه نشود . لذا دستگاه هایی که هر هفته ورودی جدید دارند مناسب جوجه کشی بوقلمون نمی باشند .

در طول جوجه کشی با انجام عملیات کندلینگ ( نوربینی ) تخم های فاسد و بدون نطفه را از دستگاه جوجه کشی خارج کنید تا گازهای آلوده داخل دستگاه منتشر نشود . این عمل اکسیژن رسانی را در هنگام هچ بهتر می کند .

در هنگام هچ شدن جوجه بوقلمون ها صبر کنید تا تمامی جوجه ها متولد شوند و سپس اقدام به باز کردن درب دستگاه هچر کنید . جوجه ها در هفته اول به دمای ۳۵ درجه  و هفته دوم دمای ۳۲ درجه و هفته سوم دمای ۲۹ درجه و به ترتیب هفته های بعد ۲۶ و ۲۴ درجه نیاز دارند که استفاده از مادر مصنوعی برای گرم کردن جوجه بوقلمون ها توصیه می شود .

آنچه درباره تخم شترمرغ باید بدانیم

همان طور که از بزرگترین پرنده انتظار می رود شتر مرغ تخم را در میان پرندگان موجود در دنیا می گذارد. اگر چه تصور می شود که بزرگترین پرنده بایستی بزرگترین تخم را تولید کند لیکن تخم شتر مرغ کوچکترین تخم نسبت به وزن شتر مرغ بالغ می باشد و تنها 5/11 درصد وزن بدن شتر مرغ می باشد. تخم شتر مرغ 25 برابر وزن متوسط تخم ماکیان اهلی (حدود 60 گرم) است. به طور متوسط تخم شترمرغ 19-177 سانتی متر طول و 15-14 سانتی متر عرض داشته و 1900-1100 گرم وزن دارد.

تخم شترمرغ نقش محوری در توسعه مزارع پرورش شترمرغ دارد. توانایی شترمرغ ماده در تولید تخم نطفه دار جهت تولید جوجه های سالم باعث توسعه جمعیت شتر مرغ در مزارع پرورشی می شود. به طور متوسط طول مدت جوجه کشی تخم شتر مرغ در دستگاه جوجه کشی  42  روز می باشد.

تخم شتر مرغ از قسمت های زیر تشکیل شده است:

1-    نطفه یا صفحه زاینده: تنها عضو زنده تخم می باشد و بر روی زرده قرار گرفته است.

2-    زرده: نقش آن فراهم کردن مواد غذایی لازم برای استفاده جنین در مراحل مختلف رشد و نمو می باشد.

3-    آلبومین سا سفیده: پوشش آبکی اطراف جنین در حال رشد را تشکیل می دهد و مانع از خشک شدن جنین می شود. سفیده خواص ضد میکروبی دارد و از سه لایه تشکیل شده است.

الف) سفیده رقیق

ب) سفیده غلیظ

ج)سفیده رقیق داخلی

4- شالاز یا زرده بند: در وسط تخم و در هر دو طرف زرده، دو قسمت مارپیچی شکل از جنس سفیده غلیظ به نام شالاز یا زرد بند وجود دارد. شالاز، زرده را در وسط تخم نگه می دارد و مانع از حرکت زرده به سمت پوسته آهکی و چسبیدن به آن و در نتیجه از بین رفتن نطفه یا جسم رویان می شود.

پوسته تخم شترمرغ

پوسته از سه قسمت تشکیل شده است: غشاها، پوسته آهکی، کوتیکول

رنگ پوسته اهکی تخم بین سفیده و زرد مایل به سفید متفاوت بوده و شبیه ظروف پینی براق است که از خلل و فرج پوشیده شده است. پوسته تخم شتر مرغ تمامی عناصر در پوسته تخم مرغ را دارا می باشد و 2 تا 3 میلی متر قطر داشته  و از استحکام بالایی برخوردار است. به طوری که یک انسان می تواند بر روی آن بایستند بدون انکه به پوسته آسیبی برسد.

قطر معمولا تفاوت هایی را نشان می دهد و حداقل آن 65/1 میلیمتر بوده و با افزایش اندازه تخم ها قطر پوسته افزایش می یابد و سنگین تر می شود. وظیفه پوسته تخم عبارت است از : حفاظت محتویات از ضربات مکانیکی، ایجاد سد فیزیکی پوسته تخم چلوگیری از نفوذ عوامل میکروبی به محتویات تخم و ایجاد غشاء واسطه که میزان عبور آب، اکسیژن و دی اکسید کربن به داخل و خارج تخم را تعیین می کند. هر چند پوسته از خارج بسیار محکم تر و متراکم است اما شکستن آن از داخل آسان می باشد که امکان خروج را هنگام تفریح تسهیل می کند. دو غشا پوسته، آلبومین را نگه می دارند. لایه خارجی ضخیم تر بوده و منافذ بیشتری نسبت به لایه داخلی دارد. با تبخیر آب و جایگزینی هوا بین این دو لایه اتاق هوایی تشکیل می گردد.

جوجه کشی شترمرغ

اولین گام جهت شروع جوجه کشی شترمرغ جمع آوری و نگهداری تخمها می باشد. بایستی توجه داشت که تخمها با نهایت دقت جمع آوری گردیده و پس از تمیز کردن و ضدعفونی آنها را در محل انبار تخم قرار دهیم. توجه داشته باشید مکان مورد نظر جهت نگهداری تخمها بایستی دارای شرایط کاملاً بهداشتی بوده و دارای دما و رطوبت کنترل شده باشد .

معمولاً دمای20 -15 درجه سانتیگراد  جهت انبارداری تخم شتر مرغ مناسب می باشد که البته این دو فاکتور می توانند با توجه به خصوصیات فیزیکی تخمها منجمله ضخامت پوسته و اندازه تخم و همچنین مدت انبارداری و در مقاطع زمانی مختلف فصل تولید متفاوت باشد، اما فاکتورهایی که در کلیة حالات ثابت می باشد موارد مربوط به بهداشت محل، رعایت کامل مسائل ایمنی، جلوگیری از ورود هر گونه موجودات اعم از حشرات، جوندگان و ... به محل نگهداری و مواردی از این قبیل می باشد. در یک حالت طبیعی در زمان انبار کردن قبل از جوجه کشی بایستی در طول روز حدود 4 بار تخم شتر مرغ چرخانده شوند که این امر به تبادلات غذایی بین سفیده و جنین و تبادلات کاری بین محیط خارج و داخل تخم کمک می نماید و پس از گذشت حداکثر 10-8 روز از ورود تخمها به انبار آنها را جهت شروع مرحله جوجه کشی به دستگاههای ستر وارد نمود. توجه داشته باشید که پس از گذشت این مدت و در صورت نگهداری بیش از حد تخمها در انبار این امر می تواند منجر به کاهش قدرت جوجه در آوری تخمها و در مواردی مرگ جنین گردد .

جهت اخذ بهترین نتیجه و درصد درآوری مطلوب همیشه نکات زیر را مد نظر داشته و نسبت به اعمال آنها نهایت دقت را به عمل آورید :

1) جمع آوری و حمل و نقل دقیق تخمها

2) دقت در انبارداری تخمها در شرایط مطلوب

3) دقت کافی در ضدعفونی تخمها جهت پیشگیری از آلودگی های احتمالی

4) چرخاندن تخمها

5) اعمال رطوبت و دمای مطلوب در هنگام انبارداری و در دستگاهها

6) اطمینان از عملکرد مطلوب دستگاههاو کنترل مداوم آنها در طول مدت جوجه کشی

پس از قراردادن تخمها در دستگاههای ستر رطوبت و دمای دستگاه بر روی حالت مطلوب تنظیم می گردد که در این مورد دمای لازم معادل 2/37 – 8/35 درجه سانتی گراد و میزان رطوبت مطلوب معادل 22-16 % می باشد که باز هم بایستی توجه داشت تمامی این اعداد با توجه به خصوصیات فیزیکی و ظاهری تخمها مانند ضخامت پوسته، اندازه، تعداد و اندازه سوراخهای موجود روی تخم و همچنین تعداد تخمهای موجود در دستگاهها می توانند تغییر کنند .

جهت تنظیم رطوبت مورد نیاز در جوجه کشی از عمل وزن کشی برای پیدا کردن عدد مناسب درجه رطوبت کمک می گیریم. به این ترتیب که در ابتدای دوره قبل از ورود تخم ها به دستگاه برای هر تخم یک کارت جوجه کشی در نظر می گیریم . سپس وزن ابتدایی را بر روی آن درج می کنیم. هر هفته یکبار این عمل را انجام می دهیم به طور متوسط در پایان هر هفته باید (1.5تا 2درصد) حدود  30 گرم از وزن تخم شترمرغ ها کاسته شده باشد. در صورتی که وزن بیشتری کم کرده بود نشانگر این است که باید مقداری حدود 5 درصد رطوبت را بالا ببریم و اگر وزن به اندازه کافی کم نشده بود مقدار رطوبت را حدود 5 درصد می کاهیم.

تخمها حدود 40-38 روز در دستگاه ستر قرار گرفته و پس از گذشت این مدت و نزدیک شدن به انتهای مراحل رشد جنین چرخش تخمها در درون دستگاه متوقف شده و پس از نوک زدن جوجه به کیسة هوایی داخل تخم آنها را به دستگاه هچر منتقل کرده و منتظر شکستن پوسته خارجی و خروج جوجه از تخم می گردیم. بعد از گذشت حدود 42 روز از زمان جوجه کشی تخمها حدود 15-11% افت وزن خواهند داشت و در نتیجه کنترل وزن تخمها در طول دوره می تواند به پیش بینی مراحل جوجه کشی شترمرغ کمک نماید .

در ادامه جهت کسب بهترین نتیجه در امر جوجه کشی موارد زیر را به دقت تحت کنترل داشته و اعمال نمایید :

1- نگهداری تخمها در دما و رطوبت مناسب و در شرایط بهداشتی کامل

2- قراردادن تخمها در اتاق پیشگرم جهت گرم کردن اولیة تخمها پیش از ورود به ستر

3- کنترل دقیق دستگاهها از لحاظ کارکرد و دما و رطوبت مناسب

4- ضدعفونی دقیق و کامل دستگاهها پیش از ورود تخمها

5- کنترل دقیق دما و رطوبت در طول دورة جوجه کشی و جلوگیری از نوسان شدید دو فاکتور مذکور

6- وزن کشی دقیق و مستمر در طول دوره جوجه کشی شترمرغ جهت اطلاع از روند جوجه کشی

7- انجام کندلینگ در روز 14 و 32 جوجه کشی جهت اطلاع از روند رشد جنین

8- توقف چرخش تخمها پس از روز 38

9- انتقال تخمها به هچر و کنترل روند هچ

10- ضدعفونی کامل بند ناف جوجه ها و انتقال به اتاق پس از هچ و انجام مراقبتهای اولیه پیش از انتقال آنها به سالن اصلی

11- تهویه و حرارت مناسب در سالن محل استقرار دستگاه جوجه کشی

پس از گذشت روز 38 بایستی تخمها تحت کنترل دقیق قرار گیرند تا روند نوک زدن جوجه ها به کیسة هوایی دقیقاً کنترل گردد زیرا پس از طی این مدت و با اتمام اکسیژن موجود در تخم، جوجه ها با نوک زدن به کیسة هوایی اکسیژن مورد نیاز را تا زمان خروج از تخم تامین می کنند و گاهی ضعف ذاتی جوجه ها و یا قرارگیری ناصحیح جوجه ها در تخم مانند برگشتگی احتمالی یا وضعیت نامطلوب پا و سر مانع از نوک زدن جوجه به کیسة هوایی می گردد که ادامه این وضع می تواند منجر به خفگی جوجه ها در تخم گردد لذا اطلاع از این حالات و کمک به موقع به جوجه ها می تواند مانع از مرگ آنها گردد .

12- تامین و در دسترس گذاشتن کلیه قطعات یدکی نظیر فیوزها، المنتها، رطوبت سنجها و ..