جوجه کشی غاز در شهرهای شمال ایران از دیرباز مورد علاقه مردم بومی بوده. این علاقه به پرورش غاز بی دلیل نبوده و حتما فوایدی را برای مردم داشته است. غازها در باغات همانند یک کارگر به هرس علف ها مشغول بودند و زمین را با کود تولیدی غنی می کردند. و در شالیزار ها پس از درو محصول از ساقه ای برجا مانده تغذیه می کردند.
بنابر این غاز ها تغذیه گیاهی مناسب دارند و بر خلاف اردک ها علاقه ای به استفاده از لجن مرداب ها ندارند و گوشت خوش طعم و عطری دارند.
اما غازها در جوجه کشی طبیعی به دلیل طول دوره جوجه کشی غاز که ۲۸ تا ۳۵ روز در نژاد های مختلف متغییر است، تعداد کمتری تولیدمثل می کنند. لذا استفاده از ماشین جوجه کشی برای جوجه کشی غاز صرفه اقتصادی نگهداری غاز ها را بالا می برد.
در این نوشتار قصد داریم با یادآوری برخی نکات مهم در جوجه کشی غاز شانس موفقیت جوجه درآوری غاز ها را افزایش دهیم.
۱ – یک باور غلط :
دستگاه جوجه کشی مخصوص غاز بخریم !!!!
آیا دستگاه جوجه کشی مخصوص یک پرنده خاص تولید می شود و یا برای پرندگان متفاوت متغیر است؟ لازم است بدانیم دستگاه جوجه کشی یک انکوباتور پیشرفته است که شرایط دما و رطوبت و اکسیژن لازم را همراه با چرخش تخم ها فراهم می کند تا تخم پرندگان تبدیل به جوجه شود.
پس چرا برخی فروشندگان ادعا می کنند فلان دستگاه برای جوجه کشی غاز مناسب هست یا نیست؟ در حقیقت از جهل خریدار استفاده می کنند و ترفندی برای بازاریابی آنها می باشد. ولی اینکه یک سازنده دستگاه یک مدل از دستگاه را توصیه می کند که برای جوجه کشی غاز مناسب تر است چه دلیلی دارد؟
توصیه به یک مدل خاص از دستگاه برای جوجه کشی غاز فقط دو دلیل دارد، اول ظرفیت مناسب با تولید تخم نطفه دار و دوم نوع گردش تخم غاز ها که در ادامه توضیح می دهیم تخم غاز ها چه نوع گردشی لازم دارند.
۲ – دمای دستگاه جوجه کشی غاز:
جنین غاز در طول دوره رشد شرایط دمایی خاص را لازم دارد تا مراحل رشد جنینی را به درستی طی کرد و به موقع هچ شود . دقت کنید در جوجه کشی غاز همانند جوجه کشی بوقلمون و جوجه کشی اردک در طول دوره باید در فواصل منظم مقدار دما تغییر کند، در هنگام چیدن تخم ها داخل دستگاه دما را روی ۳۸.۵ درجه تنظیم کنید و پس از یک هفته دما را به ۳۷.۷ درجه سلسیوس تغییر دهید. در پایان هفته سوم این تغییر جزئی تر شده و دما را به ۳۷.۵ تغییر می دهیم. این دما تا سه روز قبل از تولد ثابت بوده و در ایام هچر دما را به ۳۷.۲ کاهش می دهیم. دقت کنید اگر از قابلیت انتخاب پرنده سیستم کنترلدستگاه جوجه کشی استفاده میکنید به دلیل ثابت بودن دما در طول دوره در این بردها شانس موفقیت کاهش می یابد. بهتر است تا جی اس ام دستگاه جوجه کشی را فعال کنید تا اگر در پایان هر هفته به دستگاه نزدیک نبودید بتوانید با گوشی موبایل و نرم افزار اندروید جوجه کشی با خیال راحت مقدار دما را تغییر دهید.
۳ – آب پاشی تخم غاز در دستگاه جوجه کشی:
از دیگر توصیه ها برای جوجه کشی غاز آب پاشی تخم غازهای داخل دستگاه در برخی ایام هست . برای این کار یک عدد اسپری آب پاش را با آبی که از قبل جوشانده شده و عاری از آلودگی هست پر کرده و اب پاش را جهت هم دما شدن اب با دمای تخم غاز ها داخل دستگاه جوجه کشی غاز قرار می دهیم. از شروع روز هشتم جوجه کشی سعی کنید روزانه یک بار دستگاه را خاموش کرده و به مدت ۵ دقیقه درب دستگاه را باز کنید و با ملایمت با همان اسپری اقدام به آب پاشی پودری روی تخم های غاز نمایید. و پس از نهایت ۱۰ دقیقه درب دستگاه را بسته و دستگاه را روشن نمایید. این باز بودن درب ارتباطی با مبحث اکسیژن ندارد و فقط برای کاهش چند درجه ای دما و ایجاد یک شوک مختصر است. هنگام باز کردن درب دستگاه دمای محیط در حدود ۲۵ درجه باشد.
۴ – رطوبت جوجه کشی غاز:
رطوبت در جوجه کشی غاز به طور متوسط در حدود ۶۰ درصد بوده و فقط در سه روز پایانی رطوبت ماشین جوجه کشی غاز را به ۷۰ تا ۷۵ درصد افزایش دهید. شرایط رطوبت جوجه کشی مرغ هم شباهت زیادی با جوجه کشی غاز دارد.
۵ – میزان اکسیژن لازم برای جوجه کشی غاز :
جوجه کشی غاز را در محیط های با میزان اکسیژن کم انجام ندهید. جنین های غاز به میزان اکسیژن بالا نیاز دارند لذا مهمترین کار برای جوجه کشی غاز نوربینی تخم غازها بوده ( کندلینگ ) تا بتوانید به موقع تخم های فاسد و بی نطفه را خارج کنید . دقت کنید تخم غاز های خراب تولید گازهای کشنده برای سایر جنین ها می کنند و میزان اکسیژن محیط را کم میکنند و حتی امکان انفجار آن ها داخل دستگاه هست.
همچنین مجهز بودن دستگاه جوجه کشی غاز به فن های تهویه اضطراری و برنامه دار اهمیت بالایی دارد.
۶ – گردش تخم غاز در دستگاه جوجه کشی:
تجربه ثابت کرده تخم غاز هایی که به طور خوابیده درون سبدهای هچری قرار گرفته اند و هنگام چرخیدن راک دستگاه مقداری می غلتند هچ موفق تری دارند. پس توصیه ما این است تا از ابتدای دوری جوجه کشی تخم غاز ها را داخل سینی یا همان سبد هچر بخوابانید و فضای کافی بین تخم ها قرار دهید تا امکان غلتیدن وجود داشته باشد. گاها دیده شده افرارد تخم غاز را داخل شبد هچر های جداره دار یا همان به اصطلاح شانه همه کاره چیده اند و بین تخم غازها تیغه ها را قرار داده اند، این کار جلوی غلتیدن را میگیرد.
برای گردش راک ها دو برنامه می توان انجام داد حرکت یک باره در هر چند ساعت یک بار ( از یک ساعت تا ۴ ساعت ) و یا حرکت آهسته و نا محسوس به طوریکه در هر یک ساعت به آرامی یک بار گردش انجام شود. حالت دوم توصیه اکثر حرفه ای ها به شماست.
۷ – تهیه تخم نطفه دار غاز:
غاز ها اگرچه از یک سالگی تخمگذاری می کنند اما مناسب ترین تخم غاز برای جوجه کشی غاز حاصل مادران بالای ۲ سال تا ۱۰ سال است. همچنین از غازهای نر می توان تا ۷ سال نطفه مناسب دریافت کرد. برای نطفه داری بالا بهتر است در مزرعه پرورش غاز به ازای هر ۲ یا ۳ غاز ماد یک غاز نر بالای دو سال سن نگهداری کرد. در هنگام خرید تخم نطفه دار غاز به تمام نکات خرید نطفه دار که قبلا در مقاله ای توضیح دادیم توجه کنید.
